Kiedy możliwe jest rozwiązanie adopcji?
Zarówno przysposobiony, jak i przysposabiający mogą z ważnych powodów żądać rozwiązania stosunku przysposobienia przez sąd. Warto wiedzieć, że nie dopuszcza się rozwiązania adopcji, jeżeli wskutek tego miałoby ucierpieć dobro małoletniego dziecka. Nie jest również dopuszczalne rozwiązanie przysposobienia, na które rodzice przysposobionego wyrazili przed sądem opiekuńczym zgodę bez wskazania osoby przysposabiającego. Adopcji nie można unieważnić także po śmierci przysposobionego lub przysposabiającego, chyba że przysposabiający zmarł po wszczęciu sprawy o rozwiązanie stosunku przysposobienia. W wypadku takim na miejsce przysposabiającego w procesie wstępuje kurator ustanowiony przez sąd.
Ważne powody rozwiązania adopcji
Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie określa jakie ważne powody mogą być przyczyną rozwiązania stosunku przysposobienia. Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego za ważny powód usprawiedliwiający rozwiązanie przysposobienia należy uznać rozkład więzi rodzinnej, a więc obopólny lub nawet występujący u jednej tylko strony stosunku przysposobienia brak takiego nastawienia psychicznego, jakie normalnie cechuje stosunki między rodzicami a dziećmi. Co ważne, pod uwagę należy brać nie tylko stosunki przysposobionego z rodzicami adopcyjnymi, lecz także z jego relacje z całą rodziną. Jeżeli więc więź przysposabiającego z przysposobionym została zerwana, ale nawiązała się silna więź rodzinna przysposobionego z jego dziadkami albo wujostwem z przysposobienia, wówczas należy przyjąć, że ważne powody nie występują. Powodami unieważnienia adopcji nie mogą być trudności wychowawcze, chęć uwolnienia się od płacenia alimentów, urodzenie się własnego dziecka czy ciężka choroba dziecka. W orzecznictwie przyjmuje się, że strona winna rozkładu więzi nie może co do zasady żądać rozwiązania przysposobienia. Należy pamiętać, że rozwiązanie adopcji nie jest dopuszczalne, jeśli wskutek niego miałoby ucierpieć dobro małoletniego dziecka. Oczywiście całościowa ocena konkretnego przypadku należy do sądu rozpatrującego sprawę.
Właściwość sądu
Adopcja może zostać rozwiązana przez sąd. Pozew o rozwiązanie stosunku przysposobienia wnosi się do sądu rejonowego. Postępowanie odbywa się w trybie procesu, na podstawie przepisów o postępowaniu odrębnym dla spraw ze stosunków między rodzicami a dziećmi, tj. art. 453-458 Ustawy z dnia 17 listopada 1964r. Kodeks postępowania cywilnego.
Skutki rozwiązania przysposobienia
Z chwilą unieważnienia adopcji, a dokładniej uprawomocnienia się wyroku rozwiązującego przysposobienie, ustają jego skutki. W takim przypadku przywróceniu ulegają więc np. więzy pokrewieństwa, władza rodzicielska i zasady spadkobrania. Co do zasady przysposobiony zachowuje imię i nazwisko nabyte przez przysposobienie. Z ważnych powodów sąd na wniosek stron może jednak orzec o przywróceniu poprzedniego nazwiska. Orzekając rozwiązanie adopcji, sąd może również, stosownie do okoliczności, utrzymać w mocy obowiązek alimentacyjny wynikający z przysposobienia.
