Zgodnie z treścią art. 1031 KP, przez podnoszenie kwalifikacji zawodowych rozumie się zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika, z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą. Pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe przysługują z tego tytułu:
- urlop szkoleniowy,
- zwolnienie z całości lub części dnia pracy, na czas niezbędny, by punktualnie przybyć na obowiązkowe zajęcia oraz na czas ich trwania.
Za czas urlopu szkoleniowego oraz za czas zwolnienia z całości lub części dnia pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia. Z powyższego wyraźnie wynika zatem, że prawo do urlopu szkoleniowego przysługuje każdemu pracownikowi, które zechce podnosić swoje kwalifikacje zawodowe, przy czym może pogłębiać już istniejącą wiedzę, jak i zdobywać nową –ważne jest, aby podnoszenie kwalifikacji było związane ze świadczoną na rzecz konkretnego pracodawcy pracy.
Zawarcie umowy pomiędzy pracodawcą a pracownikiem, której przedmiotem jest podnoszenie kwalifikacji zawodowych tego drugiego, rodzi każdorazowo pewien szczególny obowiązek po stronie pracodawcy. Chodzi mianowicie o przyznanie pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe w formie wskazanej w umowie co najmniej uprawnienia do urlopu szkoleniowego oraz zwolnienia z całości lub części dnia pracy na czas niezbędny, by punktualnie przybyć na obowiązkowe zajęcia, oraz na czas ich trwania z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Widać zatem, że sama umowa szkoleniowa jest już wystarczającą przesłanką do żądania urlopu szkoleniowego.
Jednocześnie ustawodawca wyraźnie określa terminy takiego urlopu – nie mogą one być przez pracodawców skracane. Jak stanowi art. 1032 KP, urlop szkoleniowy przysługuje w wymiarze:
- 6 dni – dla pracownika przystępującego do egzaminów eksternistycznych,
- 6 dni – dla pracownika przystępującego do egzaminu maturalnego,
- 6 dni – dla pracownika przystępującego do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe,
- 21 dni w ostatnim roku studiów – na przygotowanie pracy dyplomowej oraz przygotowanie się i przystąpienie do egzaminu dyplomowego.
Urlopu szkoleniowego udziela się w dni, które są dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy. Ustawodawca zapomniał niestety skonkretyzować powyższą regulację, ponieważ tak naprawdę nie wiemy czy urlop szkoleniowy musi być wykorzystany jednorazowo w całości, czy też może on być dzielony na części. W praktyce decydująca będzie wola stron umowy szkoleniowej. Biorąc jednak pod uwagę różne okoliczności takiego urlopu zasadne wydaje się przyjęcie stanowiska za możliwością dzielenia wymiaru urlopu szkoleniowego.
Jak podkreśla M. Włodarczyk „Przesłanką zwolnienia z całości lub części dnia pracy jest udział pracownika w obowiązkowych zajęciach, podczas których realizowane jest podnoszenie kwalifikacji zawodowych. Nie jest przy tym ważne, jakiego rodzaju podmiot te zajęcia prowadzi, w szczególności czy jest to placówka szkolna czy pozaszkolna. Uznać należy, że podstawą do udzielenia zwolnienia będzie przedstawiony przez organizatora tych zajęć program szkolenia czy kursu, który powinien zawierać rozkład zajęć wskazujący na dni oraz godziny ich odbywania. Czas trwania zwolnienia uzależniony jest od dwóch okoliczności. Po pierwsze, jest to czas trwania zajęć obowiązkowych – wymiar czasu zwolnienia jest wówczas oczywisty, bowiem wyznaczony jest przez wspomniany program. Po drugie, zwolnienie obejmować winno też czas niezbędny, by punktualnie przybyć na obowiązkowe zajęcia – w tym przypadku jego wymiar zależeć będzie od miejsca odbywania szkolenia: miejscowości, organizacji i czasu przejazdu wykorzystywanych środków komunikacji, a nawet od warunków atmosferycznych”.
