14 grudnia 2012 roku Sejm uchwalił zupełnie nową ustawę o odpadach (Dz.U. z 2013 r., poz. 21). Ten obszerny, liczący ponad 250 artykułów akt, niewątpliwie wpłynie na wszystkich przedsiębiorców, którzy gospodarują odpadami. Ustawa stanowi transpozycję tzw. ramowej dyrektywy w sprawie odpadów (dyrektywa 2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008 r.).
Ustawa wprowadza nowe definicje (np. „pośrednik w obrocie odpadami”, „sprzedawca odpadów”), ustanawia reguły związane z utratą statusu odpadów, na nowo określa hierarchię sposobów postępowania z odpadami oraz konsoliduje przepisy dotyczące prowadzenia rejestru podmiotów wprowadzających produkty, produkty w opakowaniach i gospodarujących odpadami. Odrębny rozdział został poświęcony wywołującej dotychczas wiele wątpliwości problematyce klasyfikacji produktów ubocznych. Nowy akt reguluje sytuacje, w których przedmiot lub substancja, powstające w wyniku procesu produkcyjnego, którego podstawowym celem nie jest ich produkcja, mogą być uznane za produkt uboczny i w konsekwencji nie są uznawane za odpad. Konsekwencją wejścia w życie ustawy będzie także zredukowanie formalnych obowiązków związanych z przedkładaniem informacji o wytwarzanych odpadach i uzyskiwaniem decyzji zatwierdzających program gospodarki odpadami niebezpiecznymi oraz decyzji zatwierdzających program gospodarki odpadami. Instrumenty te wygasną lub utracą ważność z chwilą wejścia w życie nowej ustawy.
Nowa ustawa o odpadach została ogłoszona 8 stycznia 2013 roku. Większość jej przepisów wejdzie w życie 23 stycznia 2013 roku.
Kolejna istotna zmiana wynika z ustawy z dnia 16 listopada 2012 r. o redukcji niektórych obciążeń administracyjnych w gospodarce (Dz.U. poz. 1342). Ustawą tą zmieniono od 1 stycznia 2013 roku m.in. przepisy ustawy Prawo ochrony środowiska w zakresie częstotliwości wnoszenia opłat za korzystanie ze środowiska oraz przedkładania wykazów zawierających informacje i dane o zakresie korzystania ze środowiska. Opłaty te podmioty korzystające ze środowiska będą wnosiły raz w roku (a nie tak jak dotychczas co pół roku), do dnia 31 marca następnego roku. W tym samym terminie składane będą też wykazy zawierające informacje i dane wykorzystane do ustalenia wysokości opłat. Sprawozdań tych nie będzie trzeba przedkładać wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska.
Przedsiębiorcy nie będą musieli wnosić opłat z tytułu rodzajów korzystania ze środowiska, których roczna wysokość wnoszona na rachunek urzędu marszałkowskiego nie przekroczy 800 zł.
Należy jednak pamiętać, że sprawozdania i opłaty za korzystanie ze środowiska za drugie półrocze 2012 roku są składane i przekazywane zgodnie z przepisami dotychczasowymi.
Istotne zmiany w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi wejdą w życie w lipcu 2013 roku. Wtedy bowiem ma zostać uruchomiony nowy system gospodarowania tego typu odpadami, wynikający z tzw. „rewolucji śmieciowej” wprowadzonej bardzo znaczącą nowelizacją ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.
Być może w 2013 roku wejdą również w życie zmiany przepisów Prawa ochrony środowiska, istotne w szczególności dla operatorów instalacji wymagających uzyskania pozwolenia zintegrowanego. Termin transpozycji tzw. dyrektywy o emisjach przemysłowych już minął, jednakże prace nad ustawą trwają nadal, a daty ich wejścia w życie nie sposób określić chociażby szacunkowo. Projekt ustawy przewiduje również istotne modyfikacje w zakresie odpowiedzialności za historyczne zanieczyszczenie powierzchni ziemi.
Dominik Wałkowski, Zespół Prawa Ochrony Środowiska kancelarii Wardyński i Wspólnicy
