- Reklama -
sobota, 27 kwietnia 2024
- Reklama -
Więcej
    Strona głównaUmowycywilneOdpowiedzialność in solidum

    Odpowiedzialność in solidum

    Sąd pierwszej instancji uwzględnił to powództwo, natomiast przy rozpoznawaniu apelacji pozwanego Sąd Okręgowy powziął wątpliwości, co do podstawy prawnej dokonania rozliczeń pomiędzy dłużnikami in solidum, które wyraził w pytaniu prawnym: "Czy dopuszczalne jest stosowanie w drodze analogii do odpowiedzialności in solidum przepisu art. 376 k.c.?". Sąd Najwyższy po rozstrzygnięciu w Izbie Cywilnej na posiedzeniu jawnym w dniu 17 lipca 2007 r. zagadnienia prawnego postanowieniem z dnia 3 kwietnia 2007 r. podjął uchwałę:
     
    Stosowanie art. 376 k.c. przez analogię jest wyłączone, gdy jeden ze współdłużników in solidum odpowiada z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, a drugi – z tytułu czynu niedozwolonego.
    Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17 lipca 2007 r., sygn. akt III CZP 66/07
     
    Sąd Najwyższy wskazał najpierw, iż odpowiedzialność in solidum – solidarność nieprawidłowa nie jest wyraźnie uregulowana w ustawie, pomimo tego może wystąpić sytuacja, w której kilka podmiotów na podstawie odrębnych stosunków prawnych jest zobowiązanych do naprawienia szkody, przy czym spełnienie świadczenia przez jedną osobę zwalnia pozostałe z obowiązku świadczenia względem poszkodowanego, mimo że nie występuje solidarność bierna ze względu na brak stosownego uregulowania w ustawie lub w umowie. Charakter tej insytucji jest sporny. Ze względów etycznych i celowościowcych Sąd Najwyższy stwierdził, iż pomiędzy dłużnikami w takiej sytuacji dopuszczalne są rozliczenia. Z reguły dłużników nie łączy żaden stosunek, który by takie rozliczenia określał. Brak jest też uniwersalnej podstawy dla takich rozliczeń. W braku uregulowań szczególnych – jak wskazał  Sąd Najwyższy – oraz w sytuacji, kiedy nie mogą znaleźć wprost zastosowania zasady ogólne, podstaw dla roszczeń regresowych sensu largo należy poszukiwać na drodze analogii.
     
    Sąd Najwyższy rozważył także analogiczne zastosowanie przepisów dotyczących solidarności biernej, w szczególności art. 376 k.c. Zgodnie z treścią § 1 tego przepisu o tym, czy i w jakich częściach osoba spełniająca świadczenie może żądać zwrotu jego równowartości od współdłużników rozstrzyga treść istniejącego między nimi stosunku wewnętrznego. Jeśli z treści tego stosunku nie wynika nic innego, dłużnik, który świadczenie spełnił, może żądać zwrotu w częściach równych. Sąd Najwyższy stwierdził, iż analogiczne stosowanie tej reguły należy co do zasady wykluczyć z uwagi na to, że pomiędzy współdłużnikami in solidum zwykle nie istnieje żaden stosunek wewnętrzny. Ponadto zastrzegł, że wyłączenie stosowania analogicznego art. 376 k.c. nie stanowi reguły bezwzględnej. Jeżeli bowiem dłużników in solidum łączy jakiś stosunek wewnętrzny, sięgnięcie do analogicznego zastosowanie art. 376 k.c. jest uzasadnione.
     
    Dlatego też skoro nie można co do zasady stosować art. 376 k.c., Sąd Najwyższy rozważał zastosowanie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu. Jednakże w tym przypadku Sąd Najwyższy uznał, że przeciwko takiej możliwości przemawia fakt, iż wszyscy dłużnicy in solidum odpowiadają za własne długi. Istnieje, zatem podstawa prawna spełnionego świadczenia. Ponadto, wysoce wątpliwe jest wystąpienie zubożenia w wyniku spełnienia świadczenia, skoro w rezultacie po stronie świadczącego wygasa obciążający go obowiązek naprawienia szkody.
     
    Sąd Najwyższy ostatecznie uznał, iż otwarta pozostaje kwestia analogicznego stosowania przepisów regulujących odpowiedzialność deliktową. W konkretnych okolicznościach może się, bowiem okazać, że dla dochodzącego zwrotu świadczenia oparcie żądania na przepisach dotyczących tej odpowiedzialności jest korzystne. Możliwe jest także sięgnięcie do analogicznego stosowania art. 441 § 2 i § 3 k.c. Zastosowanie tych przepisów ma taką zaletę, że przy ocenie czy i w jakim zakresie przysługuje spełniającemu świadczenie roszczenie regresowe sensu largo, możliwe jest sięgnięcie do bardziej elastycznych kryteriów niż przewiduje art. 376 k.c. i uwzględnienie okoliczności konkretnego przypadku.
     
    POWIĄZANE ARTYKUŁY
    - Reklama -

    NAJPOPULARNIEJSZE