Postępowanie pojednawcze
Postępowanie pojednawcze jest inicjowane poprzez zawezwanie do próby ugodowej. Oznacza to, że wszczęcie takiego postępowania rozpoczyna się poprzez złożenie w sądzie wniosku o zawezwanie do próby ugodowej. Celem takie postępowania jest ugodowe załatwienie sporu przed sądem – bez konieczności wytaczania powództwa. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia z dnia 3 czerwca 1964 r. (sygn. akt II CR 675/63), c el dochodzenia roszczenia może być osiągnięty nie tylko przez uzyskanie orzeczenia sądowego, które rozstrzyga sporny stosunek, lecz także przez zawarcie przez strony ugody i wciągnięcie jej do protokołu sądowego. Podobnie jak złożenie pozwu, również złożenie wniosku o przeprowadzenie pojednania stron jest dochodzeniem roszczenia. Złożenie takiego wniosku przerywa bieg przedawnienia roszczeń, a tym samym również i bieg terminu zawitego co do roszczenia, którego ten wniosek dotyczy stosownie do zawartego w nim oznaczenia sprawy.
Czy we wszystkich sprawach zawarcie ugody jest możliwe?
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, sprawy cywilne, których charakter na to zezwala, mogą być uregulowane drogą ugody zawartej przed wniesieniem pozwu. Jednakże sąd uzna ugodę za niedopuszczalną, w przypadku, gdy jej treść jest niezgodna z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa. Należy wskazać, że zawarcie ugody sądowej jest niedopuszczalne np. w sprawach:
- z zakresu ubezpieczeń społecznych,
- we wstępnej fazie postępowania nakazowego i upominawczego, ponieważ w tego rodzaju postępowaniach nakaz zapłaty wydawany jest bez wzywania strony pozwanej, w przypadku gdy zachodzą warunki do jego wydania
- o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone,
- o prawa niezbywalne, jak i w określonych niemajątkowych sprawach z zakresu prawa rodzinnego, np. o unieważnienie małżeństwa, o rozwód i separację – od tej zasady występuje wyjątek: podział majątku wspólnego w drodze ugody, która stanie się skuteczna z chwilą prawomocnego orzeczenia rozwodu
- o ustalenie pochodzenia dziecka,
- w niektórych sprawach opiekuńczych, np. sprawy dotyczące przyznania, powierzenia wykonywania, ograniczenia, pozbawienia i przywrócenia władzy rodzicielskiej,
- o ubezwłasnowolnienie,
- o uznanie za zmarłego,
- o wpis do księgi wieczystej oraz o uzgodnienie stanu prawnego księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym.
Gdzie należy złożyć wniosek o zawezwanie do próby ugodowej?
Wniosek o zawezwanie do próby ugodowej – bez względu na właściwość rzeczową – można złożyć do sądu rejonowego ogólnie właściwego dla przeciwnika. Zasadniczo, w myśl przepisu art. 27 kodeksu cywilnego, będzie to sąd rejonowy, w którego okręgu przeciwnik ma miejsce zamieszkania. W przypadku, gdy przeciwnik nie ma miejsca zamieszkania w Polsce, ogólną właściwość oznacza się według miejsca jego pobytu w Polsce, a gdy nie jest ono znane lub nie leży w Polsce – według ostatniego miejsca zamieszkania przeciwnika w Polsce. Natomiast w przypadku, gdy przeciwnikiem jest Skarb Państwa, to wniosek o zawezwanie do próby ugodowej, trzeba złożyć w sądzie rejonowym według siedziby państwowej jednostki organizacyjnej, z której działalnością wiąże się dochodzone roszczenie. Z kolegi w przypadku, gdy przeciwnikiem jest osoba prawna lub inny podmiot niebędący osobą fizyczną, to wniosek o zawezwanie do próby ugodowej trzeba złożyć w sądzie rejonowym według miejsca ich siedziby.
Co powinien zawierać wniosek o zawezwanie do próby ugodowej?
Wniosek o zawezwanie do próby ugodowej jest pismem procesowym, zatem powinien zawierać:
- oznaczenie sądu, do którego jest skierowane, imię i nazwisko lub nazwę stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników;
- oznaczenie miejsca zamieszkania lub siedziby i adresy stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników,
- numer Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (PESEL) lub numer identyfikacji podatkowej (NIP) powoda będącego osobą fizyczną, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania lub posiada go nie mając takiego obowiązku lub numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku jego braku – numer w innym właściwym rejestrze, ewidencji lub NIP powoda niebędącego osobą fizyczną, który nie ma obowiązku wpisu we właściwym rejestrze lub ewidencji, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania;
- oznaczenie rodzaju pisma (wniosek o zawezwanie do próby ugodowej);
- osnowę wniosku lub oświadczenia oraz dowody na poparcie przytoczonych okoliczności;
- podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika;
- wymienienie załączników.
Ponadto, w wezwaniu należy oznaczyć zwięźle sprawę. Pamiętaj o tym, że postępowaniu pojednawczym nie używamy pojęć: powód i pozwany, a: wnioskodawca i przeciwnik.
Ile wynosi opłata od wniosku o zawezwanie do próby ugodowej?
Wniosek o zawezwanie do próby ugodowej podlega opłacie stałej. Oznacza to, że niezależnie od wartości przedmiotu sporu, dla każdej sprawy opłata będzie wynosić tyle samo. Opłata od wniosku o zawezwanie do próby ugodowej wynosi zawsze 40 złotych, niezależnie od tego, ile wynosiłaby opłata sądowa od pozwu w sprawie, której dotyczy. Opłatę od wniosku o zawezwanie do próby ugodowej można uiścić w kasie sądu, w znaczkach opłaty sądowej na piśmie, bądź przelewem na rachunek sądu.
Podstawa prawna:
art. 184 – 186 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. 1964 nr 43 poz. 296)
