Testament notarialny
Jak już zostało wskazane, testament w formie aktu notarialnego jest sporządzany w kancelarii notarialnej. Sporządza go notariusz w obecności testatora. Do obowiązków notariusza należy potwierdzenie tożsamości testatora oraz jego zdolności testowania. Trzeba bowiem podkreślić, że sporządzić i odwołać testament może tylko osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych. Z kolei zdolność do czynności prawnych ma osoba, która ukończyła 18 lat lub zawarła wcześniej związek małżeński oraz nie została ubezwłasnowolniona. Co istotne, testamentu nie można sporządzić ani odwołać przez przedstawiciela – zatem należy osobiście udać się do notariusza. Następnie, akt notarialny zostaje odczytany przez notariusza oraz podpisany. W ten sposób sporządzony testament daje gwarancję zgodności jego treści z faktyczną wolą spadkodawcy.
Sporządzenie testamentu notarialnego poza siedzibą kancelarii notarialnej
Co do zasady – zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. Prawo o notariacie – czynności notarialnych notariusz dokonuje w kancelarii notarialnej. Jednakże przepisy tej ustawy przewidują również, że czynność notarialna może być dokonana także w innym miejscu, jeżeli przemawia za tym charakter czynności lub szczególne okoliczności. Niestety ustawa nie przewiduje definicji pojęcia „szczególnych okoliczności”. Z pomocą w poprawnym zrozumieniu tego pojęcia przychodzi orzecznictwo Sądu Najwyższego, a dokładnie postanowienie SN z dnia 11 grudnia 2002 roku (sygn. akt III DS 18/02), w którym stwierdzono, że zgoda stron i notariusza na dokonanie czynności notarialnej poza kancelarią, a także ich wygoda, nie są szczególnymi okolicznościami w rozumieniu art. 3 § 2 ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. Prawo o notariacie (jednolity tekst: Dz. U. z 2002 r. Nr 42, poz. 369). W uzasadnieniu tego postanowienia wskazano, że „ocena "szczególnych okoliczności" nie może być dowolna i nie oznacza, "swobody korzystania" przez notariusza z możliwości dokonywania czynności notarialnych poza kancelarią. Zgodna wola stron czynności notarialnej oraz notariusza na dokonanie czynności notarialnej poza kancelarią, a także ich wygoda, nie są "szczególnymi okolicznościami", o jakich mowa w art. 3 § 2 Prawa o notariacie.” Wobec powyższego, należy uznać, że zły stan zdrowia osoby, która chce sporządzić testament, będzie usprawiedliwiał sporządzenie tej czynności poza kancelarią notarialną, czyli np. w domu bądź w szpitalu.
Ile kosztuje sporządzenie testamentu u notariusza?
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej, maksymalna stawka wynosi za sporządzenie aktu notarialnego dokumentującego:
- testament wynosi 50 zł;
- testament zawierający zapis zwykły, polecenie lub pozbawienie uprawnionego prawa do zachowku wynosi 150 zł;
- testament zawierający zapis windykacyjny wynosi 200 zł;
- odwołanie testamentu wynosi 30 zł.
Jednocześnie należy wskazać, że przepisy tego rozporządzenia przewidują możliwość zwiększenia wynagrodzenia za dokonanie czynności notarialnej poza kancelarią notarialną. Zatem, jeśli notariusz – w uzasadnionym przypadku – przyjedzie do domu, aby sporządzić np. testament, to będzie mógł pobrać wyższe wynagrodzenie niż w sytuacji, gdyby sporządzenie aktu notarialnego miało miejsce na miejscu – w kancelarii. Maksymalna kwota, o którą może być zwiększone wynagrodzenie za dokonanie czynności notarialnej poza kancelarią notarialną, wynosi:
- w porze dziennej – 50 zł,
- w porze nocnej oraz w dni wolne od pracy – 100 zł
– za każdą godzinę niezbędną do dokonania tej czynności od opuszczenia kancelarii do powrotu.
Przy czym za porę dzienną liczy się czas między godziną 8 a 20.
Podstawa prawna:
art. 3 ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. Prawo o notariacie (Dz. U. 1991 nr 22 poz. 91);
§ 8 i § 17 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej (Tekst jednolity: Dz. U. 2005 r. Nr 41 poz. 399)
