W razie dokonanego naruszenia dóbr osobistych, osoba pokrzywdzona może żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.
Do podstawowych działań służących do ochrony dóbr osobistych należy zaliczyć:
• Żądanie zaniechania działania mogącego doprowadzić do naruszenia dóbr osobistych,
• Żądanie naprawienia skutków naruszenia dóbr osobistych poprzez:
• Złożenie oświadczenia o określonej treści i w określonej formie,
• Żądanie odszkodowania w formie pieniężnej,
• Żądanie pieniędzy, ale z zamiarem przeznaczenia na jakiś cel społeczny np.: Czerwony Krzyż. Zadośćuczynienie to zapłata określonej sumy pieniężnej tytułem krzywdy.
• Żądanie opublikowania sprostowania lub odpowiedzi prasowej na stwierdzenie zagrażające dobrom osobistym
Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych. Przepisy powyższe nie uchybiają uprawnieniom przewidzianym w innych przepisach, w szczególności w prawie autorskim oraz w prawie wynalazczym. Przy ocenie, czy doszło do naruszenia dobra osobistego, decydujące znaczenie nie ma subiektywne odczucie osoby, jej indywidualne wartości uczuć i stanu psychicznego, ale to, jaką reakcję wywołuje naruszenie w społeczeństwie. Należy, więc przyjmować koncepcję obiektywną naruszenia dobra osobistego w kontekście całokształtu okoliczności sprawy. Ustawodawca uzależnia udzielenie ochrony dobrom osobistym na podstawie przepisu art. 24 § 1 Kodeksu cywilnego od uznania, że zachowanie prowadzące do zagrożenia lub naruszenia dóbr osobistych nosi znamiona bezprawności. Należy wspomnieć, że jedną przyczyn wyłączającą bezprawność – jest działanie w ramach porządku prawnego np. pozbawienie wolności na podstawie orzeczenia sądu.
1 Komentarz do Kodeksu cywilnego – red. E. Gniewek / Cisek/Machnikowski
