Zgodnie z treścią art. 956 Kodeksu cywilnego, nie może być świadkiem przy sporządzaniu testamentu:
• kto nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych,
• niewidomy, głuchy lub niemy,
• kto nie może czytać i pisać,
• kto nie włada językiem, w którym spadkodawca sporządza testament,
• skazany prawomocnie wyrokiem sądowym za fałszywe zeznania.
Dodatkowo, nie może być świadkiem przy sporządzaniu testamentu osoba, dla której w testamencie została przewidziana jakakolwiek korzyść. Świadkiem testamentu nie może być również osoba, która w chwili sporządzania testamentu ma wyłączoną lub ograniczoną świadomość z powodu przemijających zaburzeń funkcjonowania psychiki, a więc np. działa w stanie upojenia alkoholowego, pod wpływem narkotyków lub wysokiej gorączki. Bezwzględna niezdolność pełnienia roli świadka przez skazanego prawomocnym wyrokiem sądowym za fałszywe zeznania musi być badana i oceniana według chwili sporządzenia testamentu. Istotne jest, zatem istnienie (już i jeszcze) wyroku skazującego w chwili dokonywania czynności przez spadkodawcę. Nie pozbawia takiej zdolności okoliczność, że w czasie sporządzania testamentu przeciwko świadkowi toczyło się już postępowanie karne w takiej sprawie, nawet, gdy zakończyło się późniejszym wyrokiem skazującym. Zdolność pełnienia roli świadka przywraca skazanemu prawomocnym wyrokiem zatarcie tegoż skazania. Można solidaryzować się z sugestią, by zeznania świadka, który po sporządzeniu testamentu utracił omawianą zdolność wskutek prawomocnego skazania, oceniać szczególnie wnikliwie1.Skutkiem prawnym uczestniczenia w sporządzeniu testamentu osób bezwzględnie niezdolnych do pełnienia roli świadka jest w zasadzie nieważność tej czynności. Jeżeli chodzi o tzw. świadków kwalifikowanych, to jego bezwzględna niezdolność spowoduje zawsze nieważność testamentu. Co zaś się tyczy świadków zwykłych, to przy ich większej liczbie niż wymagana przez ustawę, bezwzględna niezdolność jednego z nich nie dyskwalifikuje testamentu2.
1. E. Skowrońska-Bocian, Komentarz, s. 155,
2. red. prof. dr hab. Edward Gniewek, prof. dr hab. Piotr Machnikowski – Rok wydania: 2013, komentarz KC
