Wykorzystywanie środków odwoławczych w jakimkolwiek postępowaniu sądowym wiąże się oczywiście z prawem do obrony swojego stanowiska, a także z zasadą dwuinstancyjności każdego postępowania. Dotyczy to również postępowania upadłościowego, które dla przypomnienia zostało uregulowane w ustawie z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe i naprawcze.
Podstawowym środkiem odwoławczym w postępowaniu upadłościowym jest zażalenie. Przysługuje ono przede wszystkim na postanowienia sądowe kończące postępowanie w danej sprawie, a także w innych przypadkach wyraźnie określonych przez omawianą ustawę – art. 33 Prawa upadłościowego i naprawczego. Ogólnie rzecz biorąc zażalenie może zostać złożone na postanowienia sądu:
- o ogłoszeniu upadłości oraz oddalające wniosek o ogłoszenie upadłości;
- co do sposobu zabezpieczenia;
- o zatwierdzeniu układu;
- w przedmiocie wynagrodzenia syndyka, nadzorcy sądowego i zarządcy oraz o zwrocie pobranych zaliczek i zwrocie wydatków, jak również wynagrodzenie zastępcy syndyka, zastępcy nadzorcy sądowego, zastępcy zarządcy oraz o zwrocie wydatków poniesionych przez ostatnio wymienionych;
- o zmianie postanowienia o ogłoszeniu upadłości z możliwością zawarcia układu na postanowienie o ogłoszeniu upadłości obejmującej likwidację majątku upadłego i ustanowienie syndyka;
- o odmowie zatwierdzenia układu;
- o stwierdzeniu umorzenia postępowań egzekucyjnych i zabezpieczających oraz utratę sądowych tytułów wykonawczych i egzekucyjnych;
- w przedmiocie wykonania układu;
- o wszczęciu postępowania o zmianę układu;
- o uchyleniu układu;
- w sprawie zarzutów przeciwko planowi podziału;
- o umorzeniu całości lub części zobowiązań upadłego;
- o zakazie prowadzenia działalności gospodarczej;
- o odmowie wydania zezwolenia zarządcy zagranicznemu na likwidację majątku upadłego znajdującego się na terenie Rzeczypospolitej Polskiej;
- o ogłoszeniu upadłości banku;
- o zakazie wszczęcia postępowania naprawczego;
- o zatwierdzeniu układu w postępowaniu naprawczym.
Praktycznie każde wniesione zażalenie podlega opłacie, której wysokość jest uzależniona od zaskarżenia konkretnej czynności procesowej. Zgodnie z treścią art. 75 pkt 3 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, zażalenia na postanowienia wydane w postępowaniu upadłościowym i naprawczym podlegają stałej opłacie w wysokości 200 zł. Podobnie będzie w przypadku wniosku o wszczęcie postępowania naprawczego, wniosku o wszczęcie wtórnego postępowania upadłościowego, zażalenia na postanowienia wydane w postępowaniu upadłościowym i naprawczym, sprzeciwu co do uznania lub odmowy uznania zgłoszonych wierzytelności, czy wniosku o ogłoszenie upadłości osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej.
