Spis treści
Teoria organów
Zgodnie z art. 38 k.c. osoba prawna działa przez swoje organy w sposób przewidziany w ustawie i opartym na niej statucie. Z regulacją tą, mającą charakter materialnoprawny, koresponduje też regulacja procesowa art. 67 § 1 k.p.c. stanowiąca, że osoby prawne dokonują czynności procesowych przez organy uprawnione do działania w ich imieniu. Regulacje te tworzą mechanizm działania osoby prawnej objaśniany przy pomocy teorii organów. Teoria ta zakłada, że do podjęcia decyzji i wyrażenia woli osoby prawnej powołane są osoby fizyczne wchodzące w skład jej organu. Działanie tych jednostek traktowane jest jako działanie osoby prawnej. Konieczne jest, aby przepisy regulujące ustrój danej osoby prawnej przewidywały określony rodzaj organu a konkretna osoba fizyczna powołana została, zgodnie z prawem, do pełnienia funkcji organu. Osoba ta winna wypełniać funkcję organu w granicach jego kompetencji (por. uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 25 kwietnia 2013 r., sygn. akt: V ACa 600/12).
Negatywne przesłanki dopuszczalności pełnienia funkcji
Zgodnie z przepisem art. 18 § 1 k.s.h. członkiem zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej albo likwidatorem może być tylko osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych. Nie może być członkiem zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej albo likwidatorem osoba, która została skazana prawomocnym wyrokiem za przestępstwa określone w przepisach rozdziałów XXXIII-XXXVII Kodeksu karnego oraz w art. 587 k.s.h. (ogłaszanie nieprawdziwych danych o funkcjonowaniu spółki), art. 590 k.s.h. (wystawianie lub użyczanie fałszywych dokumentów w celu umożliwienia bezprawnego głosowania na walnym zgromadzeniu lub bezprawnego wykonywania praw mniejszości) i w art. 591 k.s.h. (posługiwanie się fałszywym lub cudzym dokumentem przy głosowaniu na walnym zgromadzeniu lub wykonywaniu praw mniejszości), o czym mowa w art. 18 § 2 k.s.h. Zakaz ten ustaje z upływem piątego roku od dnia uprawomocnienia się wyroku skazującego, jednakże nie może zakończyć się wcześniej niż z upływem trzech lat od dnia zakończenia okresu odbywania kary (por. art. 18 § 3 k.s.h.). W terminie trzech miesięcy od dnia uprawomocnienia się wyroku skazany może złożyć wniosek do sądu, który wydał wyrok, o zwolnienie go z zakazu pełnienia funkcji w spółce handlowej lub o skrócenie czasu obowiązywania zakazu. Nie dotyczy to przestępstw popełnionych umyślnie. Sąd rozstrzyga o wniosku, wydając postanowienie (por. art. 18 § 4 k.s.h.).
Uwaga!
Jeśli chcesz szybko i poprawnie przygotować Oświadczenie członka organu spółki o wyrażeniu zgody na kandydowanie przejdź do formularza »
Utrata zdolności do pełnienia funkcji określonych w art. 18 § 1 k.s.h. związana jest ze zdarzeniem prawnym, jakim jest wydanie prawomocnego orzeczenia sądowego skazującego za przestępstwa objęte hipotezą art. 18 § 2 k.s.h. W orzecznictwie przyjmuje się, że regulacja art. 18 § 2 k.s.h. wyłącza zarówno dopuszczalność skutecznego powołania danej osoby na określone funkcje, jak również stanowi podstawę utraty zdolności do dalszego wykonywania tychże funkcji, jeżeli prawomocny wyrok skazujący zapadł w czasie ich wykonywania. Skazanie za jedno z przestępstw objętych przepisem art. 18 § 2 k.s.h. stanowi negatywną przesłankę dopuszczalności pełnienia funkcji w organach spółek kapitałowych, wyłącza zdolność do ich pełnienia. Biorąc pod uwagę powyższe, powołanie osoby skazanej za przestępstwa określone w art. 18 § 2 k.s.h. należy oceniać jako nieważne wobec sprzeczności z bezwzględnie obowiązującymi przepisami prawa, tj. art. 58 § 1 k.c. w zw. z art. 2 k.s.h. (por. uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 25 kwietnia 2013 r., sygn. akt: V ACa 600/12).
Podstawa prawna:
Art. 2, art. 18 ustawy z dnia 15 września 2000 r., – Kodeks spółek handlowych (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 r., poz. 1030).
Art. 38, art. 58 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (tekst jednolity: Dz. U. z 2014 r., poz. 121).
Art. 67 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (tekst jednolity: Dz. U. z 2014 r. poz. 101 ze zm.).
Orzecznictwo
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 25 kwietnia 2013 r., sygn. akt: V ACa 600/12 (tekst orzeczenia dostępny jest w bazie Portalu Orzeczeń Sądów Powszechnych pod adresem:orzeczenia.ms.gov.pl).
