Poradnik prawa pracy: Wykroczenia przeciwko prawom pracownika

Wykroczenia przeciwko prawom pracownika

Kodeks pracy określa, jakie zachowania uważane są za wykroczenia przeciwko prawom pracownika. Należą do nich:

• zawieranie umowy cywilnoprawnej w warunkach, w których powinna być zawarta umowa o pracę,
• nie potwierdzanie na piśmie zawartej z pracownikiem umowy o pracę,
• wypowiadanie lub rozwiązywanie z pracownikiem stosunek pracy bez wypowiedzenia, naruszając w sposób rażący przepisy prawa pracy,
• stosowanie wobec pracowników innych kar niż przewidziane w przepisach prawa pracy o odpowiedzialności porządkowej pracowników,
• naruszanie przepisów o czasie pracy lub przepisów o uprawnieniach pracowników związanych z rodzicielstwem i zatrudnianiu młodocianych,
• nie prowadzenie dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz akt osobowych pracowników,
• pozostawianie dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz akt osobowych pracowników w warunkach grożących uszkodzeniem lub zniszczeniem,
• nie wypłacanie w ustalonym terminie wynagrodzenia za pracę lub innego świadczenia przysługującego pracownikowi albo uprawnionemu do tego świadczenia członkowi rodziny pracownika, dokonywanie bezpodstawnych potrąceń z wynagrodzenia lub bezpodstawne obniżanie wysokości wynagrodzenia lub świadczeń,
• nie udzielanie przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego lub bezpodstawne obniża wymiar tego urlopu,
• nie przestrzeganie przepisów lub zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
• nie zawiadamianie w terminie 30 dni właściwego okręgowego inspektora pracy i właściwego państwowego inspektora sanitarnego o miejscu, rodzaju, zakresie prowadzonej działalności, jak również o zmianie miejsca, rodzaju i zakresu prowadzonej działalności oraz o zmianie technologii, jeżeli zmiana technologii może powodować zwiększenie zagrożenia dla zdrowia pracowników,
• nie zapewnianie, aby budowa lub przebudowa obiektu budowlanego albo jego części,
• których przewiduje się pomieszczenia pracy, była wykonywana na podstawie projektów uwzględniających wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy, pozytywnie zaopiniowanych przez uprawnionych rzeczoznawców,
• wyposażanie stanowiska pracy w maszyny i inne urządzenia techniczne, które nie spełniają wymagań dotyczących oceny zgodności,
• dostarczanie pracownikowi środki ochrony indywidualnej, które nie spełniają wymagań dotyczących oceny zgodności,
• stosowanie materiałów i procesów technologicznych bez uprzedniego ustalenia stopnia ich szkodliwości dla zdrowia pracowników i bez podjęcia odpowiednich środków profilaktycznych; stosowanie substancji i preparatów chemicznych nieoznakowanych w sposób widoczny i umożliwiający ich identyfikację,
• stosowanie niebezpiecznych substancji i niebezpiecznych preparatów chemicznych nieposiadających kart charakterystyki tych substancji, a także opakowań zabezpieczających przed ich szkodliwym działaniem, pożarem lub wybuchem,
• nie zawiadamianie właściwego okręgowego inspektora pracy, prokuratora lub innego właściwego organu o śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym wypadku przy pracy oraz o każdym innym wypadku, który wywołał wymienione skutki, mającym związek z pracą, jeżeli może być uznany za wypadek przy pracy, nie zgłasza choroby zawodowej albo podejrzenia o taką chorobę, nie ujawnia wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, albo przedstawia niezgodne z prawdą informacje, dowody lub dokumenty dotyczące takich wypadków i chorób,
• nie wykonywanie w wyznaczonym terminie podlegającego wykonaniu nakazu organu Państwowej Inspekcji Pracy,
• utrudnianie działalność organu Państwowej Inspekcji Pracy, w szczególności uniemożliwia prowadzenie wizytacji zakładu pracy lub nie udziela informacji niezbędnych do wykonywania jej zadań,
• bez zezwolenia właściwego inspektora pracy dopuszczanie do wykonywania pracy lub innych zajęć zarobkowych przez dziecko do ukończenia przez nie 16 roku życia.

Z kolei na podstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę wykroczeniem jest wypłacenie przyjmującemu zlecenie lub świadczącemu usługi wynagrodzenia za każdą godzinę wykonania zlecenia lub świadczenia usług w wysokości niższej niż obowiązująca wysokość minimalnej stawki godzinowej. Odpowiedzialność za to wykroczenie ponosi przedsiębiorca albo osoba działająca w imieniu przedsiębiorcy albo innej jednostki organizacyjnej.

Wysokie kary dla pracodawcy

Wykroczenia zagrożone są karą grzywny w wysokości od 1000 do 30000 zł. Ściganiem tych wykroczeń zajmują się inspektorzy pracy. Inspektorzy pracy są uprawnieni do nakładania grzywny w drodze mandatu, której wysokość może wynieść do 2.000 zł. Ponadto, jeżeli pracodawca co najmniej dwukrotnie ukarany za wykroczenie przeciwko prawom pracownika, popełnia w ciągu dwóch lat od dnia ostatniego ukarania takie wykroczenie, grzywna może być nałożona w tym trybie w wysokości do 5.000 zł. Natomiast grzywnę w wysokości od 1000 do 30000 zł może orzec sąd.

Osoby odpowiadające za wykroczenia przeciwko prawom pracownika

Za wykroczenia odpowiedzialność może ponieść pracodawca, osoba działająca w imieniu pracodawca lub w określonych przypadkach osoba odpowiedzialna za higienę i bezpieczeństwo pracy.

Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. z 2018 r., poz. 917, ze zm.)
Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U. z 2018 r., poz.623, ze zm.)
Ustawa z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2017 r., poz. 847, ze zm.)