Zgodnie z art. 210 kodeksu cywilnego (dalej: k.c.), każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności, bądź to w trybie umownym (w formie aktu notarialnego w przypadku nieruchomości), bądź sądowym, na wniosek jednego z współwłaścicieli (w postępowaniu nieprocesowym). Sąd może orzec o podziale rzeczy wspólnej, o przyznaniu tej rzeczy jednemu ze współwłaścicieli lub o sprzedaży. Podział fizyczny nie może być uwzględniony tylko gdy, byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo pociągałby istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości. Czyli jeżeli fizycznie nieruchomość da się podzielić, sąd orzeka o fizycznym podziale.
Uwaga!
Jeśli chcesz szybko i poprawnie przygotować Wniosek o zniesienie współwłasności nieruchomości przejdź do formularza »
Wniosek należy złożyć do sądu rejonowego właściwego miejscowo ze względu na miejsce położenia nieruchomości (art. 507 i 606 kodeksu postępowania cywilnego; dalej: k.p.c.). We wniosku muszą się znaleźć następujące elementy:
- oznaczenie sądu, do którego wniosek jest kierowany,
- oznaczenie wnioskodawcy i uczestników (pozostałych współwłaścicieli), wraz z adresami,
- żądanie wniosku – zniesienie współwłasności przez sprzedaż przedmiotu współwłasności,
- oznaczenie nieruchomości dzielonej – adres i nr księgi wieczystej,
- dowód prawa własności – jeżeli współwłasność jest wpisana w księdze wieczystej – najlepiej od razu dołączyć aktualny odpis księgi wieczystej,
- podpis wnioskodawcy,
- wymienienie załączników,
- uzasadnienie – tutaj należy przedstawić argumenty przemawiające za zniesieniem współwłasności w drodze sprzedaży lub fizycznego podziału.
Zgodnie z art. 622 § 1 w toku postępowania o zniesienie współwłasności sąd powinien nakłaniać współwłaścicieli do zgodnego przeprowadzenia podziału, wskazując im sposoby mogące do tego doprowadzić. Gdy wszyscy współwłaściciele złożą zgodny wniosek co do sposobu zniesienia współwłasności, sąd wyda postanowienie odpowiadające treści wniosku, jeżeli spełnione zostaną wymagania, o których mowa w dwóch artykułach poprzedzających, a projekt podziału nie sprzeciwia się prawu ani zasadom współżycia społecznego, ani też nie narusza w sposób rażący interesu osób uprawnionych (§ 2). Jeżeli brak podstaw do wydania postanowienia w myśl tego artykułu, a zachodzą warunki do dokonania podziału w naturze, sąd dokonuje tego podziału na części odpowiadające wartością udziałom współwłaścicieli z uwzględnieniem wszelkich okoliczności zgodnie z interesem społeczno-gospodarczym. Różnice wartości wyrównuje się przez dopłaty pieniężne. Każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości (art. 211 k.c.). W przypadku braku możliwości fizycznego podziału, konieczne będzie ustalenie wartości przedmiotowej nieruchomości, co także może napotkać na sprzeciw stron oraz łączy się ze sporymi opłatami (konieczność powołania biegłych sądowych). Zgodnie z art. 622 § 2 k.p.c., jeżeli współwłaściciele złożą zgodny wniosek co do sposobu zniesienia współwłasności – sąd orzekający jest takim wnioskiem związany, a zatem takie (niesporne) postępowanie trwa znacznie krócej i jest znacznie tańsze. Opłata sądowa w sprawie o zniesienie współwłasności jest stała i wynosi na podstawie art. 41 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, 1.000 złotych. Jeżeli wniosek zawiera zgodny projekt zniesienia współwłasności, pobiera się opłatę stałą w kwocie 300 złotych. Do kosztów tych należy doliczyć ewentualne koszty zastępstwa procesowego (adwokata) oraz zaliczki na należności biegłych sądowych itd. Postępowanie egzekucyjne dla wierzyciela nie jest już zbyt drogie, gdyż przy wszczęciu opłaca się zaliczkę w kwocie ok. 200 zł. Koszty znaczne powstają w przypadku wszczynania egzekucji z nieruchomości (koszty opisu i oszacowania, ogłoszeń itd.). Generalnie koszty egzekucji obciążają dłużnika, który z każdej wpłaty ma potrącane 15% na koszty egzekucji oraz inne koszty, które komornik potrąca w pierwszej kolejności.
Podstawa prawna:
[art. 210, art. 211 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.)]
[art. 507, art. 606, art. 622, art. 623 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.)
[art. 41 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz. 1398 ze zm.)]
