Czy pobyt w domu pomocy społecznej jest odpłatny?
Tak, pobyt w domu pomocy społecznej jest odpłatny. Zasadniczo, pobyt w domu pomocy społecznej jest odpłatny do wysokości średniego miesięcznego kosztu utrzymania mieszkańca – z tym zastrzeżeniem, że ogłoszony średni miesięczny koszt utrzymania mieszkańca w domu pomocy społecznej może być niższy niż obliczony zgodnie z art. 6 ust. 15, jednak pod warunkiem zapewnienia realizacji zadań na poziomie obowiązującego standardu. Przy czym należy wskazać, że w art. 6 ust. 15 została podana definicja pojęcia: średni miesięczny koszt utrzymania w domu pomocy społecznej – kwota rocznych kosztów działalności domu wynikającą z utrzymania mieszkańców, z roku poprzedniego, bez kosztów inwestycyjnych i wydatków na remonty, powiększona o prognozowany średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem, przyjęta w ustawie budżetowej na dany rok kalendarzowy, podzielona przez liczbę miejsc, ustalona jako sumę rzeczywistej liczby mieszkańców w poszczególnych miesiącach roku poprzedniego, w domu.
Średni miesięczny koszt utrzymania mieszkańca:
– w domu pomocy społecznej o zasięgu gminnym – ustala wójt (burmistrz, prezydent miasta) i ogłasza w wojewódzkim dzienniku urzędowym, nie później niż do dnia 31 marca każdego roku;
– w domu pomocy społecznej o zasięgu powiatowym – ustala starosta i ogłasza w wojewódzkim dzienniku urzędowym, nie później niż do dnia 31 marca każdego roku;
– w regionalnym domu pomocy społecznej – ustala marszałek województwa i ogłasza w wojewódzkim dzienniku urzędowym, nie później niż do dnia 31 marca każdego roku.
Decyzję o skierowaniu do domu pomocy społecznej i decyzję ustalającą opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej wydaje organ gminy właściwej dla tej osoby w dniu jej kierowania do domu pomocy społecznej.
Kto opłaca pobyt w domu pomocy społecznej?
Przepis artykułu 61 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej stanowi, że opłata za pobyt w domu pomocy społecznej obciąża przede wszystkim jego mieszkańca. W dalszej kolejności ponoszą ją jego małżonek, zstępni przed wstępnymi oraz gmina, której przysługuje prawo dochodzenia zwrotu poniesionych na ten cel wydatków. Zgodnie z przyjętą w tej ustawie zasadą kolejności, w sytuacji, gdy osoba umieszczona w domu pomocy społecznej nie jest w stanie ponosić kosztów pobytu w placówce, to obowiązek wnoszenia opłat spoczywa na małżonku, w następnej kolejności na zstępnych, a w dalszej kolejności na wstępnych, a w jeszcze dalszej – na gminie, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej.
Kiedy gmina ponosi koszt pobytu w domu pomocy społecznej?
Gmina uiszcza koszt pobytu w domu pomocy społecznej, w sytuacji, gdy nie można tego obowiązku nałożyć na mieszkańca placówki lub osoby mu bliskie. W takiej sytuacji, gmina ponosi bezzwrotne koszty, które mogą nawet w całości pokrywać opłatę pobytową. Jeśli natomiast do opłaty dokładają się inne osoby, to gminę obciąża jedynie kwota, która po dodaniu do pozostałych opłat zrównoważy średni koszt utrzymania mieszkańca. Warto również wiedzieć, że gmina niejako zastępczo ponosi koszty pobytu w domu za osoby, które nie wywiązują się z wykonania umowy. Wówczas – co jest niezwykle istotne – gmina może żądać zwrotu poniesionych wydatków również od osób niezobowiązanych do ponoszenia opłat, a które dobrowolnie zawarły umowę.
Koszt pobytu w domy pomocy społecznej
Opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej wnoszą:
– mieszkaniec domu, nie więcej jednak niż 70% swojego dochodu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka, nie więcej niż 70% tego dochodu;
– małżonek, zstępni przed wstępnymi – zgodnie z umową zawartą z domem pomocy społecznej:
a) w przypadku osoby samotnie gospodarującej, jeżeli dochód jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, jednak kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% tego kryterium,
b) w przypadku osoby w rodzinie, jeżeli posiadany dochód na osobę jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, z tym że kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie;
– gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej – w wysokości różnicy między średnim kosztem utrzymania w domu pomocy społecznej a opłatami wnoszonymi przez osoby wyżej wymienione.
Przepisy tej ustawy dopuszczają także możliwość, aby opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej wnosiły również osoby niewymienione powyżej.
Podstawa prawna:
art. 61 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2004 r., nr 64, poz. 593)
