Kto może otrzymać zasiłek dla opiekuna, świadczenie pielęgnacyjne lub specjalny zasiłek opiekuńczy?
W sytuacji, gdy o zasiłek dla opiekuna, świadczenie pielęgnacyjne lub specjalny zasiłek opiekuńczy ubiegają się rolnicy, małżonkowie rolników lub domownicy świadczenie to przysługuje odpowiednio:
- rolnikom w przypadku zaprzestania prowadzenia przez nich gospodarstwa rolnego;
- małżonkom rolników lub domownikom w przypadku zaprzestania prowadzenia przez nich gospodarstwa rolnego albo wykonywania przez nich pracy w gospodarstwie rolnym.
Powyższe wynika, z art. 3 ustawy z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów (Dz. U. z 2014 r., poz. 567) oraz art. 17b ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1456, z późn. zm.).
Rolnikiem w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2013 r. poz. 1403, 1623 i 1650) jest pełnoletnia osoba fizyczna, zamieszkująca i prowadząca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, osobiście i na własny rachunek, działalność rolniczą w pozostającym w jej posiadaniu gospodarstwie rolnym – w tym również w ramach grupy producentów rolnych, a także osobę, która przeznaczyła grunty prowadzonego przez siebie gospodarstwa rolnego do zalesienia. Natomiast domownikiem jest osoba bliska rolnikowi, która:
- ukończyła 16 lat,
- pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa rolnego albo w bliskim sąsiedztwie,
- stale pracuje w tym gospodarstwie rolnym i nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy.
Jakie warunki musi spełniać rolnik, aby otrzymać zasiłek dla opiekuna, świadczenie pielęgnacyjne lub specjalny zasiłek opiekuńczy?
Zaprzestanie prowadzenia gospodarstwa rolnego lub wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym stanowi warunek przyznania prawa do zasiłku dla opiekuna, świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego. Warunek ten potwierdza się stosownym oświadczeniem złożonym pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań. Osoba składająca oświadczenie jest zobowiązana do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: "Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.". Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań.
Przy czym należy podkreślić, że od dnia 15 maja 2014 r. przepisy warunkują przyznanie rolnikom, ich małżonkom i domownikom, prawa do ww. świadczeń od złożenia we właściwym urzędzie gminy m.in. oświadczenia:
- w przypadku rolników – o zaprzestaniu prowadzenia przez nich gospodarstwa rolnego;
- w przypadku małżonków rolników lub domowników – o zaprzestaniu prowadzenia przez nich gospodarstwa rolnego lub wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym.
Oświadczenie to może dotyczyć również okresu od dnia 1 lipca 2013 roku, za który dana osoba ubiega się o ustalenie prawa do zasiłku dla opiekuna.
Ponadto należy wskazać, że warunkiem niezbędnym do podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników jest prowadzenie działalności rolniczej lub wykonywanie stałej pracy w gospodarstwie rolnym. Zatem złożenie przez rolnika, jego małżonka lub domownika, który ubiega się o przyznanie zasiłku dla opiekuna, specjalnego zasiłku opiekuńczego albo świadczenia pielęgnacyjnego oświadczenia o zaprzestaniu prowadzenia gospodarstwa rolnego lub wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym wskazuje na niespełnianie przez te osoby warunków do podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników. Jak podkreśla Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego – niespełnianie warunków do podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników oznacza wyłączenie z tego ubezpieczenia, w tym również w okresie wstecznym, a także z ubezpieczenia zdrowotnego w KRUS. Nadto, wyłączenie z ubezpieczenia z okresem wstecznym może oznaczać także konieczność zwrotu przyznanych w tym czasie świadczeń z ubezpieczenia społecznego rolników.
W sytuacji, gdy o zasiłek dla opiekuna, specjalny zasiłek opiekuńczy albo świadczenie pielęgnacyjne ubiega się rolnik, będący jedynym właścicielem gospodarstwa, zaprzestanie prowadzenia przez taką osobę działalności rolniczej oznaczałoby także ustanie ubezpieczenia społecznego rolników i ubezpieczenia zdrowotnego dla domowników pracujących w jego gospodarstwie rolnym. W konsekwencji ustania ubezpieczenia społecznego rolników i objęcia ubezpieczeniem w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych z tytułu pobierania zasiłku dla opiekuna, specjalnego zasiłku opiekuńczego albo świadczenia pielęgnacyjnego, w przypadku osób urodzonych po 1948 r., może być nieuzbieranie przez takie osoby okresu 25 lat podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników, niezbędnego dla ustalenia prawa do emerytury z ubezpieczenia społecznego rolników.
Podstawa prawna:
art. 3 ustawy z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów (Dz. U. z 2014 r., poz. 567),
art. 17b ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1456, z późn. zm.),
art. 6 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2013 r., poz. 1403, z późn. zm.).
