Kto może otrzymać rentę socjalną?
Renta socjalna przysługuje osobie, która:
1) jest pełnoletnia – za osobę pełnoletnią uważa się również kobietę, która zawarła związek małżeński po ukończeniu 16 lat ale nie ukończyła 18-go roku życia,
2) posiada polskie obywatelstwo, zamieszkuje i przebywa na terytorium Polski albo
– jest cudzoziemcem zamieszkującym i przebywającym w Polsce na podstawie zezwolenia na osiedlenie się, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich, zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony udzielonego w związku z zamierzonym wykonywaniem pracy lub prowadzeniem działalności gospodarczej oraz podjęciem lub kontynuowaniem studiów albo innymi okolicznościami uzasadniającymi jej zamieszkanie na terytorium RP, zgody na pobyt tolerowany lub w związku z uzyskaniem w Rzeczypospolitej Polskiej statusu uchodźcy albo ochrony uzupełniającej;
– jest obywatelem państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i posiadającym zezwolenie na pobyt na terytorium RP,
3) jest całkowicie niezdolna do jakiejkolwiek pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które było następstwem poważnej choroby lub wypadku i powstało:
– przed ukończeniem 18-go roku życia,
– w trakcie nauki w szkole podstawowej, średniej lub wyższej przed ukończeniem 25-go roku życia,
– w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.
Jeżeli całkowita niezdolność do pracy jest trwała uprawnionej osobie przysługuje renta socjalna stała. W sytuacji zaś, gdy niezdolność do pracy jest okresowa otrzymuje ona rentę socjalną okresową.
Kto nie ma prawa do renty socjalnej?
Warto wiedzieć, że świadczenie to nie przysługuje osobie uprawnionej do emerytury, uposażenia w stanie spoczynku, renty z tytułu niezdolności do pracy, renty inwalidzkiej lub pobierającej świadczenie o charakterze rentowym z instytucji zagranicznych, renty strukturalnej, a także osobie uprawnionej do zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego lub nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego. Renta socjalna nie zostanie także przyznana osobie będącej właścicielem lub posiadaczem (samoistnym lub zależnym) nieruchomości rolnej o powierzchni użytków rolnych przekraczającej 5 ha przeliczeniowych. Z kolei osoba będąca współwłaścicielem nieruchomości rolnej nie nabędzie do niej prawa, jeśli jej udział przekracza 5 ha przeliczeniowych. Renta socjalna nie przysługuje także za okres tymczasowego aresztowania lub odbywania kary pozbawienia wolności. Nie dotyczy to jednak osób odbywających karę pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego. Osoba tymczasowo aresztowana lub odbywająca karę pozbawienia wolności jest zobligowana powiadomić o tym fakcie właściwy organ wypłacający rentę. Taki obowiązek ma również dyrektor aresztu lub zakładu karnego. Należy pamiętać, że osoba, której prawo do renty ustało w związku z osadzeniem w areszcie lub w zakładzie karnym, może zgłosić wniosek o przyznanie renty socjalnej w wysokości 50% kwoty świadczenia. W takim przypadku musi ona jednak spełnić łącznie następujące warunki:
– być osobą samotnie gospodarującą,
– nie posiadać innego przychodu i prawa do renty rodzinnej,
– być właścicielem lokalu mieszkalnego (domku jednorodzinnego) albo mieć spółdzielcze prawo do lokalu, bądź być najemcą lokalu mieszkalnego wchodzącego w skład mieszkaniowego zasobu gminy, innych jednostek samorządu terytorialnego albo stanowiącego własność Skarbu Państwa lub państwowych osób prawnych oraz
– zobowiązać się pisemnie, że z kwoty renty będzie dokonywała opłat z tytułu czynszu lub innych należności za lokal mieszkalny/dom jednorodzinny, a w lokalu/domu nie przebywają inne osoby
Zasady przyznawania renty socjalnej
Renta socjalna jest przyznawana na wniosek osoby uprawnionej. Wniosek o przyznanie renty socjalnej należy złożyć w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych, właściwym dla miejsca zamieszkania lub pobytu osoby ubiegającej się o świadczenie. Co ważne, może go złożyć osoba ubiegająca się o rentę, jej przedstawiciel ustawowy bądź też inna osoba albo kierownik ośrodka pomocy społecznej, którzy działają za zgodą osoby zainteresowanej lub jej przedstawiciela. Do wniosku trzeba dołączyć:
– zaświadczenie o stanie zdrowia wystawione przez lekarza prowadzącego leczenie,
– wywiad zawodowy dotyczący charakteru i rodzaju pracy (dla osoby pracującej),
– dokumentację medyczną oraz inne dokumenty mające znaczenie dla wydania orzeczenia o całkowitej niezdolności do pracy,
– zaświadczenie o okresie uczęszczania do szkoły lub szkoły wyższej,
– zaświadczenie jednostki prowadzącej studia doktoranckie o okresie odbywania tych studiów lub zaświadczenie o okresie odbywania aspirantury naukowej.
Po dokonaniu weryfikacji wszystkich dokumentów ZUS kieruje daną osobę na badanie do lekarza orzecznika w celu wydania orzeczenia o niezdolności do pracy. Lekarz orzecznik ZUS orzeka o całkowitej niezdolności do pracy i przewidywanym okresie jej trwania w trybie i na zasadach określonych w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Wysokość renty socjalnej
Renta socjalna wynosi 84% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Od 1 marca 2013r. kwota tego świadczenia to 698,17 zł. W przypadku zbiegu uprawnień do renty socjalnej i renty rodzinnej kwota renty socjalnej ulega obniżeniu, tak aby łączna kwota obu świadczeń nie przekraczała 200% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Kwota obniżonej renty socjalnej nie może być jednak niższa niż 10% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Warto wiedzieć, że osoby pobierające rentę socjalną mogą osiągać dodatkowe dochody, ale ich pensja nie może przekroczyć 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego przez GUS dla celów emerytalnych. W sytuacji, gdy pobory przekroczą tę kwotę, wówczas renta zostanie zawieszona.
