Jak wskazuje treść art. 165 KM, przewoźnik odpowiada za szkodę wynikłą z utraty lub uszkodzenia ładunku w czasie od przyjęcia go do przewozu aż do wydania go odbiorcy. Przewoźnik jest wolny od odpowiedzialności, jeżeli szkoda nastąpiła wskutek:
- działania lub zaniechania kapitana, innych członków załogi, pilota lub osób zatrudnionych przez przewoźnika w zakresie nawigacji lub administracji statku;
- pożaru, o ile nie wynikł z działania lub winy własnej przewoźnika;
- niebezpieczeństw lub wypadków na morzu lub na wodach żeglownych;
- siły wyższej;
- działań wojennych, działań wrogich dobru i porządkowi publicznemu, rozruchów lub zaburzeń wewnętrznych;
- aktu lub przymusu ze strony władzy albo zajęcia sądowego;
- ograniczeń wynikłych z kwarantanny;
- strajku, lokautu lub innej okoliczności wstrzymującej lub ograniczającej pracę całkowicie lub częściowo;
- ratowania lub usiłowania ratowania życia lub mienia na morzu;
- wady ukrytej, naturalnej właściwości lub wadliwości ładunku powodujących w nim ubytek objętości lub wagi albo inną stratę;
- niedostateczności opakowania;
- niedostateczności lub niedokładności znaków ładunku;
- wad ukrytych niedających się zauważyć pomimo zachowania należytej staranności;
- działania lub zaniechania frachtującego, załadowcy lub odbiorcy albo ich agenta lub innego ich przedstawiciela;
- jakiejkolwiek innej przyczyny wynikłej bez winy przewoźnika, jego agentów i osób zatrudnionych przez przewoźnika.
Z powyższego wynika, iż zakres zwolnienia od odpowiedzialności za utratę lub uszkodzenie przewożonego ładunku drogą morską jest zdecydowanie większy, niż w przypadku przewoźnika lądowego. Z drugiej strony odpowiedzialność taka opiera się bezpośrednio na winie przewoźnika, czyli tak jak na gruncie przepisów Kodeksu cywilnego. Jak podkreśla K. Kochanowski „Ten, kto dochodzi roszczenia od przewoźnika, powinien w pierwszej kolejności udowodnić, że jest uprawniony do dochodzenia tego roszczenia. Jeśli przewóz nie odbywa się za konosamentem, to roszczenie w porcie wyładunku zgłasza odbiorca wskazany przez załadowcę, a zatem legitymacja odbiorcy w takim wypadku opiera się na wskazaniu odbiorcy przez załadowcę. Gdy przewóz odbywa się za konosamentem, uprawnienia do roszczeń odszkodowawczych w sensie podmiotowym wynikają z konosamentu. Jeśli towar został odebrany za okazaniem przewoźnikowi konosamentu, odbiorca wykazuje się legitymacją czynną za pomocą konosamentu będącego w posiadaniu przewoźnika. Następnie gestor towaru powinien udowodnić, iż określony towar został przyjęty do przewozu w określonej ilości, wadze i mierze. Jeśli wystawiono konosament, to dane te wynikają z konosamentu. Konosament stanowi domniemanie przyjęcia do przewozu towaru w ilości i stanie opisanym w konosamencie. Domniemanie to jest wzruszalne. Wreszcie żądający odszkodowania powinien udowodnić, że w wyniku uszkodzenia czy utraty ładunku poniósł on szkodę. Nie wymaga się natomiast, by wierzyciel wykazywał przyczyny powstania szkody.”
Odszkodowanie za utratę ładunku określa się według zwykłej wartości ładunku, a odszkodowanie za uszkodzenie ładunku – według różnicy pomiędzy zwykłą wartością ładunku w stanie nieuszkodzonym a jego wartością w stanie uszkodzonym. Dla ustalenia wysokości odszkodowania miarodajna jest wartość ładunku w miejscu i w czasie, w którym został on lub powinien był zostać wyładowany ze statku zgodnie z umową przewozu. Wartość tę określa się według ceny giełdy towarowej, a w jej braku – według bieżącej ceny rynkowej; jeżeli obu cen nie można ustalić, wartość ładunku określa się przez porównanie jej z wartością towarów takiego samego rodzaju i jakości. Jeżeli wartość ładunku została zadeklarowana przed jego załadowaniem przez załadowcę i uwidoczniona w konosamencie lub innym dokumencie, na podstawie którego dokonywany jest przewóz, odszkodowanie nie może przekraczać zadeklarowanej wartości ładunku. Deklaracja załadowcy uwidoczniona w konosamencie co do rodzaju i wartości towarów stwarza domniemanie, które przewoźnik może obalić dowodem przeciwnym. Od sumy odszkodowania odlicza się to, co odbiorca wskutek utraty lub uszkodzenia ładunku zaoszczędził na frachcie, na cle i innych kosztach.
