Jeżeli mieszkanie nabyte było w trakcie obowiązywania ustawowego ustroju majątkowego, nabyte mieszkanie stanowi majątek wspólny małżonków. W przypadku podziału majątku wspólnego istnieje domniemanie prawne, że oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Wynika z tego domniemania, że co do zasady każdy z małżonków ma prawo do współwłasności w przedmiotowym mieszkaniu w wysokości ½ części. Jednakże zgodnie z art. 43 § 2 k.r.o. (kodeksu rodzinnego i opiekuńczego) z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku. Zgodnie z postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 21.11.2002 roku sygn. akt III CKN 1018/00, warunkiem ustalenia nierównych udziałów jest łączne spełnienie dwóch przesłanek, a mianowicie istnienia ważnych powodów oraz przyczynienia się małżonków do powstania majątku wspólnego w różnym stopniu. Przez ważne powody rozumie się takie okoliczności, które oceniane z punktu widzenia zasad współżycia społecznego sprzeciwiają się przyznaniu jednemu z małżonków korzyści z tej części majątku wspólnego, do powstania której ten małżonek nie przyczynił się. Za takie ważne powody może być zatem uznana sytuacja, gdy małżonkowie nabywają wspólnie nieruchomość sfinansowaną kredytem, przy czym tylko jeden z małżonków dokonuje spłaty zaciągniętego kredytu.
Podział majątku wspólnego małżonków może nastąpić dopiero w przypadku nastąpienia rozdzielności majątkowej pomiędzy małżonkami (np. po orzeczeniu rozwodu, separacji, ustania wspólności majątkowej na skutek zawarcia umowy majątkowej małżeńskiej lub orzeczenia sądu). W sprawie o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami właściwy jest sąd miejsca położenia majątku. W opisanym stanie faktycznym należy zatem wnieść wniosek do sądu rejonowego, właściwego miejscowo z uwagi na miejsce położenie nieruchomości. Do postępowania o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami stosuje się odpowiednio przepisy o dziale spadku. Wniosek podlega opłacie stałej w kwocie 1 000 złotych. Jeżeli wniosek zawiera zgodny projekt podziału tego majątku, pobiera się opłatę stałą w kwocie 300 złotych. Podział majątku wspólnego może odbyć się także na drodze umownej, jeżeli małżonkowie (lub byli małżonkowie) są w stanie umownie dokonać podziału. Sprawy sądowe o podział majątku wspólnego małżonków nie należą do spraw prostych, z uwagi na sprzeczne interesy małżonków, stąd ich rozpoznanie zajmuje czasem sądom od kilku miesięcy do nawet kilka lat.
Porady prawne / Pomoc prawna
