Rozdzielność majątkowa małżonków ustanowiona za granicą obowiązuje także w Polsce

Dokonując analizy Pani sytuacji prawnej zakładam skuteczne i ważne zawarcie kontraktu (umowy) ustanawiającego rozdzielność majątkową w Tunezji, tj. w formie przewidzianej przez tamtejszy Kodeks cywilny. Do oceny Pani sytuacji prawnej na gruncie prawa polskiego znajdują zastosowanie przepisy ustawy z dnia  04 lutego 2011 roku Prawo prywatne międzynarodowe (Dz. U. Nr 80, poz. 432), przewidujące normy kolizyjne  (regulujące sytuację prawną osób znajdujących się w położeniu podobnym do Pani) pomiędzy różnymi systemami prawnymi w przypadku zawarcia małżeństwa przez osoby posiadające obywatelstwo polskie oraz osobę posiadającą obywatelstwo innego państwa.

W przypadku majątkowej umowy małżeńskiej podlega ona prawu wybranemu przez strony (zakładam brak dokonania wyboru prawa przez Panią i małżonka), a w przypadku  braku wyboru prawa do majątkowej umowy małżeńskiej stosuje się prawo właściwe dla stosunków osobistych i majątkowych między małżonkami z chwili zawarcia umowy  (zgodnie z art. 52 pkt. 2 ustawy Prawo prywatne międzynarodowe). Zgodnie zaś z treścią art. 51 pkt. 1 i 2 ustawy Prawo prywatne międzynarodowe dla stosunków majątkowych i osobistych między małżonkami właściwe jest ich wspólne prawo ojczyste,  a w przypadku Pani i męża braku prawa wspólnego, prawo państwa w którym małżonkowie mają miejsce zamieszkania i przy jego braku ostatecznie prawo państwa w którym małżonkowie mają miejsce zwykłego pobytu (…).

W Pani przypadku z taką sytuacją mamy do czynienia i z uwagi na braku wyboru prawa przez Panią i męża przy zawieraniu omawianego kontraktu (umowy), konieczne będzie zastosowanie prawa państwa w którym  w chwili zawierania kontraktu mieli Państwo wspólne miejsce zamieszania, a jeśli takowego nie było, to prawo państwa w którym w chwili zawierania kontraktu mieli Państwo miejsce zwykłego pobytu. Miejscem tym zapewne była Tunezja - jak Pani wskazała w treści zapytania.  Zatem do wszelkich skutków prawnych ustanowienia rozdzielności majątkowej w drodze kontraktu (umowy) będzie miało zastosowanie prawo tunezyjskie.

W polskim systemie prawnym zawarcie umowy ustanawiającej rozdzielność majątkową wymaga zachowania aktu notarialnego (art. 47 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964r., Kodeks rodzinny i opiekuńczy) lecz przepis ten nie znajduje zastosowania albowiem zgodnie z art. 25 pkt. 1 ustawy Prawo prywatne międzynarodowe - forma czynności prawnej podlega prawu właściwemu dla tej czynności, a skoro ze względów wskazanych powyżej, jak ustaliłem właściwym jest prawo tunezyjskie na gruncie którego zawarty został kontrakt, to do ważności tej umowy – o ustanowienie rozdzielności majątkowej - nie jest konieczne dochowanie formy aktu notarialnego wymaganej przez prawo polskie.

Tym samym ustanowienie rozdzielności majątkowej zgodnie z prawem tunezyjskim jest skuteczne i wiążące także w Polsce.  Może więc Pani dokonać nabycia nieruchomości i wręcz powinna Pani przy sporządzaniu aktu notarialnego powołać się na treść kontraktu zawartego w Tunezji, oczywiście po uprzednim jego uważnym przeanalizowaniu (kontrakt taki powinien być przetłumaczony przez tłumacza przysięgłego). W tej sytuacji nabycie nieruchomości z zaznaczeniem nabycia jej do majątku osobistego w związku z wyraźnym powołaniem się na umowę małżeńską ustanawiającą rozdzielność majątkową, spowoduje, że będzie ona zaliczona do Pani majątku odrębnego.

Jarosław Olejarz

Radca prawny