Znieważenie funkcjonariusza publicznego nie musi być dokonane w miejscu publicznym lub publicznie

Zgodnie z treścią art. 226 § 1 k.k. (kodeksu karnego) kto znieważa funkcjonariusza publicznego lub osobę do pomocy mu przybraną, podczas i w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Dla bytu przestępstwa określonego w tym przepisie wymagane jest zachowanie sprawcy, który poprzez swoje zachowanie, np. wyrażane opinie, aktywnie okazuje brak szacunku. Zniewaga może przybierać postać lżenia, wyszydzania, a nawet lekceważenia. Po stronie podmiotowej konieczne jest aby pokrzywdzony był funkcjonariuszem publicznym, a zniewaga została dokonana podczas i w związku z pełnioną przez niego funkcję. Brak związku pomiędzy zniewagą, a czynnościami podejmowanymi bezpośrednio przez funkcjonariusza powoduje, iż nie można przypisać sprawcy czynu, popełnienia przestępstwa określonego w art. 226 § 1 k.k. Przestępstwo to ponadto można popełnić jedynie z winy umyślnej, natomiast ze względu na charakter znamienia "znieważa i poniża" sprawca może działać jedynie z zamiarem bezpośrednim. Nie można zatem popełnić tego przestępstwa w zamiarze ewentualnym lub z winy nieumyślnej. Tym samym aby sprawcy przypisać odpowiedzialność karną, należy wykazać po jego stronie winę w zamiarze bezpośrednim (chciał i dokonał zniewagi). Podobnie jak w wypadku naruszenia nietykalności cielesnej funkcjonariusza jego niewłaściwe zachowanie może uzasadniać nadzwyczajne złagodzenie kary lub nawet odstąpienie od jej wymierzenia. Podstawowy typ przestępstwa zniewagi określony w art. 226 § 1 k.k. nie wymaga aby zniewaga miała charakter publiczny lub też dokonana została w miejscu publicznym.  

Reasumując, w naszej ocenie dla bytu przestępstwa znieważenia funkcjonariusza publicznego nie jest konieczne dokonanie tego czynu publicznie lub w miejscu publicznym.  Wymóg publicznego działania zawiera jedynie art. 226 § 3 k.k. (znieważenie konstytucyjnego organu Rzeczypospolitej Polskiej). Działanie jest publiczne, jeśli sprawca wykonuje je w miejscu ogólnie dostępnym dla nieokreślonych indywidualnie osób. Jego treść nie musi docierać do takiego kręgu osób. Wystarczy, gdy miejsce lub sposób, w jakim działanie podjęto, możliwość taką stwarzają. O tym czy zachodzi związek i czy można mówić o wykonywaniu czynności służbowych przez funkcjonariusza publicznego w opisanym stanie faktycznym zadecyduje sąd po zapoznaniu się z materiałem dowodowym (my bez takiego zapoznanie się nie możemy dokonywać żadnych ocen).

Zgodnie z art. 41 § 1 k.p.k. (kodeksu postępowania karnego) sędzia ulega wyłączeniu, jeżeli istnieje okoliczność tego rodzaju, że mogłaby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do jego bezstronności w danej sprawie. Przepis ten dotyczy także prokuratora i innych osób prowadzących postępowanie przygotowawcze oraz innych oskarżycieli publicznych. Prokurator i te osoby ulegają również wyłączeniu, jeżeli brały udział w sprawie jako obrońca, pełnomocnik, przedstawiciel społeczny albo przedstawiciel ustawowy strony.

Jarosław Olejarz