Jak wynika z treści art. 99 ust. 1 pkt. 1 ustawy z dnia 27.07.2005 r. o szkolnictwie wyższym, uczelnia publiczna może pobierać opłaty za świadczone usługi edukacyjne związane z kształceniem studentów na studiach niestacjonarnych oraz uczestników niestacjonarnych studiów doktoranckich. Wysokość tych opłat, ustala rektor uczelni publicznej. W przypadku uczelni niepublicznych kwestia ta wygląda odmiennie. Zgodnie z art. 99 ust. 4 ustawy o szkolnictwie wyższym, zasady pobierania i wysokość opłat w uczelni niepublicznej określa organ wskazany w jej statucie. W przypadku uczelni niepublicznych prawo do naliczenia opłaty za studia wynika zatem głównie z umowy zawartej pomiędzy uczelnią a studentem. W przypadku uczelni niepublicznych roszczenie to ma charakter cywilnoprawny, a zatem podlega swobodzie zawierania umów określonej przez kodeks cywilny.
Skreślenie z listy studentów w drodze decyzji administracyjnej nie jest sprawą cywilną, choć ma istotne znaczenie w zakresie ustalenia istnienia stosunku materialno-prawnego pomiędzy uczelnią a studentem. Skreślenie z listy studentów wywołuje skutek ex nunc, uchylając istniejący stosunek materialno-prawny. Stosunek prawny zostaje zatem rozwiązany na skutek niespełnienia wymogów statusu studenta, a to rozwiązanie to następuje z chwilą spełnienia się przesłanek skreślenia z listy studentów.
W ustalonym stanie faktycznym należałoby zatem się odnieść do zapisów umowy pomiędzy uczelnią a studentem. W przypadku zatem skreślenia z listy studentów uczelni niepublicznej, jeżeli umowa nie określa żadnych w tym zakresie dodatkowych warunków, należy uznać, że ustał stosunek prawny łączący studenta z uczelnią, a tym samym brak podstaw po stronie uczelni do żądania zapłaty opłaty za kolejne semestry.
Przedawnienie roszczenia
Nadto należy stwierdzić, że roszczenie takie mogło już ulec przedawnieniu. Zgodnie z treścią art. 118 k.c. jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata.
W przypadku zatem dochodzenia roszczeń przez uczelnię niepubliczną związanych z brakiem zapłaty czesnego za naukę, roszczenia te są roszczeniami cywilnymi i przedawniają się z upływem lat trzech (są to roszczenia cechujące się profesjonalnym charakterem, powtarzające się działania na własny rachunek, uczestnictwo w obrocie gospodarczym), chyba, że przepis szczególny stanowiłby inaczej.
Można zatem stwierdzić, że jeżeli nie nastąpiło przerwanie lub zawieszenie biegu przedawniania można w opisanym stanie faktycznym powołać się na zarzut przedawnienia i odmówić spełnienia świadczenia. Jest to zatem uprawnienie dłużnika, który zamiast zaspokojenia wierzyciela oświadcza, że uchyla się od jego zaspokojenia z uwagi na przedawnienie. Przedawnienie roszczenia i powołanie się na zarzut przedawnienia ma ten skutek, że wierzyciel nie może go dochodzić przed sądem. Po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie ono na nowo. Przerwanie biegu przedawnienia następuje np. poprzez uznanie długu przez dłużnika, co powoduje, że roszczenie to nie ma statusu roszczenia przedawnionego i może być dochodzone na drodze sadowej. Są zasadniczo dwa rodzaje uznania długu, tj. uznanie prawidłowe oraz nieprawidłowe. Uznanie właściwe to oświadczenie woli zobowiązanego, w którym potwierdza on istnienie swojego obowiązku i zobowiązuje się do jego realizacji. Uznanie niewłaściwe jest oświadczeniem wiedzy zobowiązanego, wyrazem jego świadomości istnienia skierowanego przeciwko niemu roszczenia. Dla skuteczności uznania niewłaściwego nie jest wymagane istnienie po stronie zobowiązanego zamiaru wywołania skutku prawnego w postaci przerwania biegu przedawnienia.
Zawieszenie biegu przedawnienia co do wszelkich roszczeń następuje, gdy z powodu siły wyższej uprawniony nie może ich dochodzić przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw danego rodzaju - przez czas trwania przeszkody. Natomiast zgodnie z treścią art. 123 § 1 k.c. bieg przedawnienia przerywa się: przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia; przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje; przez wszczęcie mediacji.
Reasumując, naszym zdaniem nastąpiło przedawnienie powyższych zobowiązań (chyba, ze nastąpiło uznanie długu przez studenta), w takim przypadku może zobowiązany do zapłaty odmówić zapłaty powołując się na zarzut przedawnienia roszczenia.
Porady prawne / Pomoc prawna