Mój ojciec zmarł w 2002 roku, pozostawiając testament. Dwa miesiące temu złożyłem w sądzie wniosek o ogłoszenie testamentu. Sąd dokonał tego 2 tygodnie temu. Okazało się jednak, że to nie wystarczy. O ile dobrze zrozumiałem, konieczne jest stwierdzenie przez sąd nabycia spadku - dlaczego? Czy testament nie jest wystarczającą podstawą? Jakie dokumenty mam złożyć w sądzie, by tym razem zakończyć sprawę?
Otwarcie i ogłoszenie testamentu jest regulowane przepisami kodeksu postępowania cywilnego. Samo otwarcie testamentu nie powoduje jednak nabycia spadku, gdyż niezbędne jest uzyskanie postanowienia o stwierdzenie nabycia spadku lub poświadczenia dziedziczenia przez notariusza. Sama czynność ogłoszenia testamentu, to niejako jego odczytanie. W wyniku powołania do spadku na mocy testamentu, spadkobierca ma możliwość przyjęcia tego spadku lub może go odrzucić. Ponadto w testamencie mogą do spadku być powołane osoby, które nie dożyły otwarcia spadku, a tym samym mimo, że są wymienione w testamencie, nie mogą dziedziczyć. Z tego też względu po ogłoszeniu testamentu jest konieczne przeprowadzenie postępowania o stwierdzenie nabycia spadku. W postępowaniu tym sąd ustala kto jest spadkobiercą i w jakiej części on dziedziczy. Wraz z wnioskiem o stwierdzenie nabycia spadku, można złożyć wniosek o dział spadku (czyli dokonanie podziału schedy spadkowej, pomiędzy spadkobierców).
Do wniosku o stwierdzenie nabycia spadku należy dołączyć
-
odpis skrócony aktu zgonu i aktu małżeństwa osoby zmarłej,
-
odpis skrócony aktu urodzenia mężczyzn i niezamężnych kobiet uczestniczących w postępowaniu,
-
odpis skrócony aktu małżeństwa kobiet uczestniczących w postępowaniu (zmiana nazwiska),
-
wypis z oryginału testamentu notarialnego lub oryginał testamentu ręcznego, o ile spadkodawca sporządził testament.
-
jeśli w skład spadku wchodzi nieruchomość, która ma urządzoną księgę wieczystą to należy złożyć jej odpis i wypis z rejestru gruntów.
Należy także uiścić opłatę sądową w wysokości 50 zł. W przypadku składania wniosku także o dział spadku, należy uiścić dodatkową opłatę sądową w wysokości 500 zł chyba, że wniosek zawiera zgodny plan podziału, wówczas opłata wynosi 300 zł.
Tak jak wyżej wskazaliśmy, może Pan zamiast do sądu, udać się do notariusza, który sporządzi poświadczenie dziedziczenia. Jest to alternatywna droga do postępowania o stwierdzenie nabycia spadku. Zgodnie z ustawą z dnia 14 lutego 1991 roku, Prawo o notariacie, notariusz może sporządzić akt poświadczenia dziedziczenia ustawowego lub testamentowego, z wyłączeniem dziedziczenia nap odstawie testamentów szczególnych. Notariusz sporządza akt poświadczenia dziedziczenia, jeżeli nie ma wątpliwości co do osoby spadkobiercy i wysokości udziałów w spadku. Notariusz odmawia sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia, jeżeli:
-
w stosunku do spadku został już uprzednio sporządzony akt poświadczenia dziedziczenia lub wydane postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku;
-
w toku sporządzania protokołu dziedziczenia ujawnią się okoliczności wskazujące, że przy jego sporządzeniu nie były obecne wszystkie osoby, które mogą wchodzić w rachubę jako spadkobiercy ustawowi lub testamentowi albo istnieją lub istniały testamenty, które nie zostały otwarte i ogłoszone;
-
wskutek braku małżonka spadkodawcy i krewnych powołanych do dziedziczenia z ustawy spadek przypada, jako spadkobiercy ustawowemu, gminie albo Skarbowi Państwa;
-
spadkodawca w chwili śmierci był cudzoziemcem lub, nie posiadając żadnego obywatelstwa, nie zamieszkiwał w Rzeczypospolitej Polskiej albo w skład spadku wchodzą prawa rzeczowe lub posiadanie nieruchomości położonej za granicą.
Dokumenty u notariusza należy mieć analogiczne jak w sądzie. Notariusz za sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia ustawowego lub testamentowego, uzupełniającego aktu poświadczenia dziedziczenia w zakresie spadkobierców dziedziczących gospodarstwo rolne, maksymalnie pobiera 50 zł. Należy jednak doliczyć dodatkowo 100 zł za sporządzenie protokołu dziedziczenia, oraz podatek VAT oraz koszty wypisów powyższych aktów notarialnych. O ile w sądzie jednak należy samemu przygotować wniosek i całe postępowanie będzie długotrwałe, o tyle u notariusza można wszystko załatwić w jeden dzień i sam notariusz przygotowuje wszelkie dokumenty (należy mieć jedynie odpisy aktów stanu cywilnego i inne dokumenty, o których była mowa powyżej).
Porady prawne
