Żeby sprawdzić czy działka została ujęta w testamencie zmarłej, należałoby otworzyć testament. Sąd albo notariusz otwiera i ogłasza testament, gdy ma dowód śmierci spadkodawcy. O terminie otwarcia i ogłoszenia nie zawiadamia się osób zainteresowanych, jednakże mogą one być obecne przy tej czynności. Zgodnie z art. 646 § 1 k.p.c. (kodeksu postępowania cywilnego), osoba, u której znajduje się testament, jest obowiązana złożyć go w sądzie spadku, gdy dowie się o śmierci spadkodawcy, chyba że złożyła go u notariusza. O dokonanym otwarciu i ogłoszeniu testamentu sąd spadku albo notariusz zawiadamia w miarę możności osoby, których rozrządzenia testamentowe dotyczą, oraz wykonawcę testamentu i kuratora spadku. Notariusz niezwłocznie zawiadamia o tym sąd spadku, przesyłając odpis sporządzonego protokołu. Testament wraz z protokołem otwarcia i ogłoszenia przechowuje się w sądzie spadku, chyba że został złożony u notariusza. Jednakże na żądanie sądu spadku notariusz przesyła złożony testament temu sądowi.
Jedyną możliwością nabycia własności nieruchomości, której jest Pani posiadaczem, jest zasiedzenie nieruchomości. Zgodnie z art. 172 k.c. (kodeksu cywilnego), posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie). Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.
Kryterium oceny charakteru posiadania z punktu widzenia dobrej lub złej wiary jako warunku nabycia własności nieruchomości w krótszym (20 lat) lub dłuższym (30 lat) terminie jest stan świadomości posiadacza w chwili uzyskania posiadania. Późniejsza zmiana posiadania w złej wierze na posiadanie w dobrej wierze (i odwrotnie) nie ma wpływu na długość okresu potrzebnego do nabycia własności przez zasiedzenie. Posiadaczem w dobrej wierze jest ten, kto błędnie przypuszcza, że jest właścicielem rzeczy, a w złej pozostaje ten, kto wie albo wiedzieć powinien, że prawo własności nie przysługuje jemu, lecz innej osobie. W opisanym przypadku naszym zdaniem wchodzić zatem będzie w grę jedynie posiadanie w złej wierze, tym samym wymagany okres nieprzerwanego posiadania wynosi lat 30.
Prawo własności nieruchomości w drodze zasiedzenia może nabyć tylko posiadacz samoistny, a więc nie może jej nabyć w tej drodze ani posiadacz zależny (np. dzierżawca, użytkownik, zastawnik) ani osoba, która miała i ma ją tylko w zarządzie. Zgodnie z art. 336 k.c. posiadaczem samoistnym rzeczy jest ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel. W zakresie tym wypowiedział się Sąd Najwyższy, który w postanowieniu z dnia 29 września 2004 roku (sygn. akt II CK 550/03), stwierdził, że za posiadacza samoistnego może być uznana tylko taka osoba, która włada rzeczą jak właściciel, co w okolicznościach konkretnego stanu faktycznego oznacza brak potrzeby liczenia się z uprawnieniami właścicielskimi innej osoby. O tym czy faktycznie mamy do czynienia z posiadaniem samoistnym orzeka sąd na podstawie zebranego materiału dowodowego w sprawie o zasiedzenie nieruchomości.
Sprawy o zasiedzenie nie należą do spraw szybkich, czy prostych. Wiąże się to z poszukiwaniem osób zainteresowanych, a także często ze sporami co do charakteru posiadania nieruchomości. Do zgłoszenia wniosku o stwierdzenie zasiedzenia własności uprawniony jest każdy zainteresowany. Jeżeli wnioskodawca nie wskazuje innych zainteresowanych, orzeczenie może zapaść dopiero po wezwaniu innych zainteresowanych przez ogłoszenie. Sąd może zarządzić ogłoszenie również w innych wypadkach, jeżeli uzna to za wskazane. Termin wskazany w ogłoszeniu wynosi jednak trzy miesiące. Jeżeli w terminie wskazanym w ogłoszeniu nikt się nie zgłosi albo zgłosiwszy się własności nie wykaże, sąd stwierdzi zasiedzenie, jeżeli zostało ono udowodnione.
Wniosek o zasiedzenie podlega opłacie sądowej. W myśl art. 40 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku, o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, jest to opłata stała w kwocie 2.000 złotych, która pobierana jest od wniosku o stwierdzenie nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie.
Porady prawne / Pomoc prawna
