Moja mama zmarła, a w testamencie, który został otwarty w 2008 roku jedynym spadkobiercą uczyniła mojego brata. Cały spadek tj. połowę domu o wartości 144 tys. zł nabył mój brat jako spadkobierca testamentowy. Oprócz mojego brata i mnie żyje jescze nasz ojciec, który nadal jest właścicielem połowy domu. Jako spadkobierca ustawowy mam zamiar wystąpić do sądu o należny mi zachowek. Proszę o obliczenie i podanie kwoty należnego mi zachowku po zmarłej mamie.
Zgodnie z art. 991 k.c. (kodeksu cywilnego), zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni - dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach - połowa wartości tego udziału (zachowek). Jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia.
Obecnie przedmiotem Pani roszczeń o zachowek może być jedynie wartość spadku po zmarłej matce. Zakładając, że na masę spadkową po zmarłej składa się jedynie ½ udziału w przedmiotowej nieruchomości, a także że nie otrzymała Pani za życia spadkodawcy żadnych darowizn, które byłby doliczone na potrzeby wyliczenia zachowku do spadku, to przysługuje Pani roszczenie o zachowek w wysokości ½ wartości tego co otrzymałaby Pani jako spadkobierca ustawowy (2/3 jeżeli jest Pani trwale niezdolna do pracy).
Zgodnie z art. 931 § 1 k.c. w przypadku dziedziczenia ustawowego, w pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek; dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku. W opisanym przypadku dziedziczyli by z mocy ustawy Pani ojciec oraz Pani z bratem, wszyscy w częściach równych (przy wartości spadku w wysokości 72 tys. zł, udział każdego ze spadkobierców wynosiłby 24 tys. zł). Z tak obliczonej kwoty należnego Pani spadku z ustawy, może Pani żądać zachowku w wysokości ½ tego co otrzymałaby Pani z mocy ustawy, czyli roszczenie o należny dla Pani zachowek wynosi 12 tys. zł (lub 16 tys. zł w przypadku gdy jest Pani trwale niezdolna do pracy – wówczas zachowek wynosi 2/3 tego co dziedziczyłaby Pani z mocy ustawy).
Porady prawne
