Osoby mogące domagać się zaprzeczenia macierzyństwa
Krąg osób uprawnionych do wniesienia powództwa o zaprzeczenie macierzyństwa jest bardzo szeroki. Należą do niego:
1. dziecko;
2. matka dziecka;
3. kobieta, która jest wpisana w akcie urodzenia jako matka;
4. mężczyzna, którego ojcostwo zostało ustalone z uwzględnieniem macierzyństwa kobiety wpisanej w akcie urodzenia jako matka, czyli mąż tej kobiety; mężczyzna, który uznał ojcostwo; oraz mężczyzna, którego ojcostwo zostało ustalone przez sąd;
5. prokurator.
Termin do wytoczenia powództwa o zaprzeczenie macierzyństwa
Termin do wytoczenia powództwa jest zróżnicowany i zależy od tego, która z uprawnionych do żądania zaprzeczenia macierzyństwa osób wnosi pozew.
Matka albo kobieta wpisana w akcie urodzenia dziecka jako jego matka może wytoczyć powództwo o zaprzeczenie macierzyństwa w ciągu sześciu miesięcy od dnia sporządzenia aktu urodzenia dziecka.
Z kolei mężczyzna, którego ojcostwo zostało ustalone z uwzględnieniem macierzyństwa kobiety wpisanej w akcie urodzenia dziecka jako jego matka, może wytoczyć powództwo o zaprzeczenie macierzyństwa w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym dowiedział się, że kobieta wpisana w akcie urodzenia nie jest matką dziecka, nie później jednak niż do osiągnięcia przez dziecko pełnoletności.
Jeżeli mężczyzna ten został całkowicie ubezwłasnowolniony z powodu choroby psychicznej lub innego rodzaju zaburzeń psychicznych, na które zapadł w trakcie biegu terminu do wytoczenia powództwa o zaprzeczenie macierzyństwa, powództwo to może wytoczyć jego przedstawiciel ustawowy. Termin jemu przysługujący wynosi w tym wypadku sześć miesięcy od dnia ustanowienia przedstawiciela ustawowego, a jeżeli przedstawiciel powziął wiadomość o urodzeniu się dziecka dopiero później – sześć miesięcy od dnia, w którym tę wiadomość uzyskał. Gdyby przedstawiciel ustawowy nie wytoczył powództwa o zaprzeczenie macierzyństwa, mężczyzna może to zrobić po uchyleniu ubezwłasnowolnienia. Termin do wytoczenia powództwa wynosi w tym wypadku sześć miesięcy od dnia uchylenia ubezwłasnowolnienia, a jeżeli powziął on wiadomość o urodzeniu się dziecka dopiero później – sześć miesięcy od dnia, w którym tę informację uzyskał.
Termin do wniesienia powództwa ulega także modyfikacji w przypadku, gdy mężczyzna, którego ojcostwo zostało ustalone z uwzględnieniem macierzyństwa kobiety wpisanej w akcie urodzenia dziecka jako jego matka, zapadł na chorobę psychiczną lub innego rodzaju zaburzenia psychiczne w trakcie terminu do wytoczenia powództwa o zaprzeczenie macierzyństwa i mimo istnienia do tego podstaw nie został całkowicie ubezwłasnowolniony. Wówczas może on wytoczyć powództwo w ciągu sześciu miesięcy od ustania choroby lub zaburzeń, a gdy wiadomość o urodzeniu się dziecka powziął dopiero później – w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym informację tę uzyskał.
Kolejnym uprawnionym do żądania zaprzeczenia macierzyństwa jest dziecko. Ono także może wytoczyć powództwo w terminie 3 lat od dnia osiągnięcia pełnoletności.
Podobnie jak w przypadku mężczyzny, którego ojcostwo zostało ustalone z uwzględnieniem macierzyństwa kobiety wpisanej w akcie urodzenia jako matka, termin do wniesienia powództwa przez dziecko ulega modyfikacji, jeżeli zachodzą okoliczności całkowitego ubezwłasnowolnienia albo choroby psychicznej lub innego rodzaju zaburzeń psychicznych.
Jeżeli dziecko zostało całkowicie ubezwłasnowolnione z powodu choroby psychicznej lub innego rodzaju zaburzeń psychicznych, na które zapadło w ciągu biegu terminu do wytoczenia powództwa o zaprzeczenie macierzyństwa, powództwo to może wytoczyć jego przedstawiciel ustawowy. Termin do wniesienia pozwu wynosi w tym wypadku sześć miesięcy od dnia ustanowienia przedstawiciela ustawowego, a jeżeli przedstawiciel ten dopiero później powziął wiadomość o tym, że kobieta wpisana w akcie urodzenia nie jest matką, termin do wytoczenia powództwa wynosi wówczas sześć miesięcy od dnia, w którym uzyskał on tę informację. Jeżeli przedstawiciel ustawowy dziecka całkowicie ubezwłasnowolnionego nie wytoczył powództwa o zaprzeczenie macierzyństwa, dziecko może to zrobić po uchyleniu ubezwłasnowolnienia. Termin do wytoczenia powództwa wynosi w tym wypadku sześć miesięcy od dnia uchylenia ubezwłasnowolnienia, a jeżeli dziecko dopiero później powzięło wiadomość o tym, że kobieta wpisana w akcie urodzenia nie jest jego matką, termin do żądania zaprzeczenia macierzyństwa wynosi sześć miesięcy od dnia uzyskania tej wiadomości.
W przypadku gdy dziecko w ciągu terminu do wytoczenia powództwa o zaprzeczenie macierzyństwa zapadło na chorobę psychiczną lub innego rodzaju zaburzenia psychiczne i mimo istnienia podstaw do ubezwłasnowolnienia całkowitego nie zostało ubezwłasnowolnione, może ono żądać zaprzeczenia macierzyństwa w ciągu sześciu miesięcy od ustania choroby lub innych zaburzeń. W sytuacji gdy dziecko dopiero później dowiedziało się o tym, że kobieta wpisana w akcie urodzenia nie jest jego matką, może ono żądać zaprzeczenia macierzyństwa w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym tę wiadomość powzięło.
Kiedy zaprzeczenie macierzyństwa jest niedopuszczalne
Zaprzeczenia macierzyństwa nie można żądać po śmierci dziecka.
Pewne ograniczenia wprowadzono także w stosunku do powództwa wnoszonego przez prokuratora. Nie może on żądać zaprzeczenia macierzyństwa, jeżeli będzie to sprzeczne z dobrem dziecka lub ochroną interesu społecznego. Podobnie jak pozostałe osoby legitymowane do wniesienia powództwa, również i prokurator nie może domagać się zaprzeczenia macierzyństwa po śmierci dziecka.
Podstawa prawna:
Art. 6112, art. 6113, art. 6114, art. 6115, art. 6116, art. 64 i art. 65 Ustawy z dnia 25 lutego 1964 roku – Kodeks rodzinny I opiekuńczy.
