Czym jest świadczenie z funduszu alimentacyjnego?
Świadczenie z funduszu alimentacyjnego to kwota wypłacona uprawnionej osobie przez organ właściwy wierzyciela, czyli przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta właściwego ze względu na miejsce jej zamieszkania na poczet należnego świadczenia alimentacyjnego, ustalonego na podstawie tytułu wykonawczego, jeżeli jego egzekucja jest bezskuteczna. W praktyce tymi sprawami zajmują się ośrodki pomocy społecznej.
Bezskuteczność egzekucji alimentów
Należy pamiętać, że świadczenia z funduszu alimentacyjnego są przyznawane, jeżeli egzekucja alimentów jest bezskuteczna. Bezskuteczność egzekucji ma miejsce wówczas, gdy w wyniku egzekucji w okresie ostatnich dwóch miesięcy nie wyegzekwowano pełnej należności z tytułu zaległych i bieżących zobowiązań alimentacyjnych. Za bezskuteczną egzekucję uważa się również niemożność wszczęcia lub prowadzenia egzekucji alimentów przeciwko dłużnikowi alimentacyjnemu przebywającemu poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, w szczególności z powodu braku podstawy prawnej do pojęcia czynności zmierzających do wykonania tytułu wykonawczego w miejscu zamieszkania dłużnika, lub też braku możliwości wskazania przez osobę uprawnioną miejsca zamieszkania dłużnika alimentacyjnego za granicą. Bezskuteczność egzekucji potwierdza, odpowiednim zaświadczeniem, prowadzący egzekucję komornik sądowy.
Komu przysługują świadczenia z funduszu alimentacyjnego?
Świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługują obywatelom polskim oraz cudzoziemcom. Cudzoziemcy mają do nich prawo w przypadku, gdy wynika to z wiążących Polskę umów dwustronnych o zabezpieczeniu społecznym, jeżeli przebywają na terytorium RP na podstawie zezwolenia na osiedlenie się, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich oraz zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony udzielonego w związku z okolicznością, o której mowa w art. 53 ust. 1 pkt 13 ustawy z dnia 13 czerwca 2003r. o cudzoziemcach oraz, gdy przebywają na terytorium Polski w związku z uzyskaniem statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej. Uprawnione osoby mogą otrzymać pomoc z funduszu alimentacyjnego jeżeli zamieszkują na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres świadczeniowy, w którym otrzymują świadczenia z funduszu alimentacyjnego, chyba że dwustronne umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej. Świadczenia z funduszu przysługują osobie uprawnionej do ukończenia przez nią 18 roku życia. W przypadku, gdy osoba uprawniona uczy się w szkole lub szkole wyższej termin ten ulega wydłużeniu do ukończenia przez nią 25 roku życia. Jeżeli zaś dziecko ma orzeczony znaczny stopień niepełnosprawności, wówczas świadczenia przysługują bez względu na wiek dziecka. Należy pamiętać, że alimentów z funduszu nie otrzyma osoba uprawniona, która została umieszczona w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie lub w pieczy zastępczej albo zawarła związek małżeński. Warto przypomnieć, że instytucja zapewniająca całodobowe utrzymanie to dom pomocy społecznej, placówkę opiekuńczo-wychowawczą, młodzieżowy ośrodek wychowawczy, schronisko dla nieletnich, zakład poprawczy, areszt śledczy, zakład karny, zakład opiekuńczo-leczniczy, zakład pielęgnacyjnoopiekuńczy, a także szkołę wojskową lub inną szkołę, jeżeli instytucje te zapewniają nieodpłatne pełne utrzymanie.
Decyduje kryterium dochodowe
O przyznaniu świadczeń z funduszu alimentacyjnego decyduje kryterium dochodowe. Alimenty z funduszu można otrzymać jedynie wówczas, gdy dochód rodziny w przeliczeniu na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty 725,-zł. Ustalając prawo do takich świadczeń brany jest pod uwagę dochód uzyskany przez członków rodziny w poprzednim roku kalendarzowym. Co istotne, przy ustalaniu prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego do dochodu rodziny nie wlicza się kwot otrzymanych świadczeń z tego funduszu.
Trzeba złożyć stosowny wniosek
Ustalenie prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego oraz ich wypłata następują odpowiednio na wniosek osoby uprawnionej lub jej przedstawiciela ustawowego. Wniosek składa się w urzędzie gminy lub miasta właściwym ze względu na miejsce zamieszkania osoby uprawnionej, zazwyczaj w ośrodku pomocy społecznej. Powinien on zawierać:
– dane dotyczące członków rodziny, w tym: imię, nazwisko, datę urodzenia, numer PESEL, a w razie gdy nie nadano numeru PESEL – serię i numer dowodu osobistego lub paszportu,
– oświadczenie wnioskodawcy o przekazaniu organowi egzekucyjnemu wszelkich znanych mu informacji niezbędnych do prowadzenia postępowania egzekucyjnego przeciwko dłużnikowi alimentacyjnemu,
– oświadczenie wnioskodawcy o miejscu zamieszkania, wieku, zatrudnieniu i sytuacji ekonomicznej osób zobowiązanych względem osoby uprawnionej do alimentacji.
Do wniosku należy dołączyć:
– zaświadczenia wydane przez naczelnika właściwego urzędu skarbowego lub oświadczenia o dochodzie podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych każdego członka rodziny, zawierające informacje o wysokości:
1) dochodu,
2) składek na ubezpieczenia społeczne odliczonych od dochodu,
3) należnego podatku,
– zaświadczenia lub oświadczenia dokumentujące wysokość innych dochodów;
– inne zaświadczenia lub oświadczenia oraz dowody niezbędne do ustalenia prawa do świadczenia, w tym:
1) dokument stwierdzający wiek osoby uprawnionej,
2) zaświadczenie organu prowadzącego postępowanie egzekucyjne albo oświadczenie stwierdzające bezskuteczność egzekucji,
3) orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności,
4) odpis podlegającego wykonaniu orzeczenia sądu zasądzającego alimenty, odpis postanowienia sądu o zabezpieczeniu powództwa o alimenty, odpis protokołu zawierającego treść ugody sądowej lub ugody zawartej przed mediatorem,
5) orzeczenie sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dla osoby uprawnionej,
6) zaświadczenie albo oświadczenie o uczęszczaniu osoby uprawnionej do szkoły lub szkoły wyższej,
7) informacje właściwego sądu lub właściwej instytucji o podjęciu przez osobę uprawnioną czynności związanych z wykonaniem tytułu wykonawczego za granicą albo o niepodjęciu tych czynności w szczególności w związku z brakiem podstawy prawnej do ich podjęcia lub brakiem możliwości wskazania przez osobę uprawnioną miejsca zamieszkania dłużnika alimentacyjnego za granicą,
8) zaświadczenie lub oświadczenie o wysokości składek na ubezpieczenie zdrowotne.
W przypadku utraty dochodu lub uzyskania dochodu do wniosku o świadczenie z funduszu alimentacyjnego należy dołączyć dokumenty potwierdzające ich utratę lub uzyskanie oraz ich wysokość.
Zasady przyznawania świadczeń z funduszu alimentacyjnego
Świadczenia z funduszu alimentacyjnego przyznawane są na tak zwane okresy świadczeniowe, trwające 12 miesięcy, od 1 października do 30 września następnego roku kalendarzowego. Uprawnione osoby mogą składać wnioski o przyznanie świadczeń z funduszu alimentacyjnego na nowy okres świadczeniowy już od 1 sierpnia. W przypadku, gdy osoba ubiegająca się o świadczenia z funduszu alimentacyjnego na nowy okres świadczeniowy złoży wniosek wraz z dokumentami do dnia 31 sierpnia, ustalenie prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego oraz wypłata świadczeń przysługujących za październik następuje do 31 października. Jeżeli zaś wniosek zostanie złożony w okresie od dnia 1 września do dnia 31 października, ustalenie prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego oraz wypłata świadczeń przysługujących za miesiąc październik następuje do dnia 30 listopada. Wypłatę świadczeń z funduszu alimentacyjnego wstrzymuje się, jeżeli osoba uprawniona albo jej przedstawiciel ustawowy, którzy złożyli wniosek o przyznanie świadczeń z funduszu alimentacyjnego:
– odmówili udzielenia lub nie udzielili, w wyznaczonym terminie, wyjaśnień co do okoliczności mających wpływ na prawo do świadczeń,
– odmówili udzielenia organowi prowadzącemu postępowanie egzekucyjne informacji mających wpływ na skuteczność egzekucji lub udzielili informacji nieprawdziwych,
– nie podejmują świadczeń przez trzy kolejne miesiące kalendarzowe.
W przypadku udzielenia żądanych informacji wypłata świadczeń z funduszu alimentacyjnego zostanie wznowiona od miesiąca, w którym one wpłynęły, do końca okresu świadczeniowego. Jakakolwiek zwłoka z udzieleniem wyjaśnień powoduje, że wypłata świadczeń może zostać zawieszona. Osoby otrzymujące świadczenia z funduszu alimentacyjnego, instytucje publiczne i organizacje pozarządowe są zobowiązane do udzielania, na żądanie organu właściwego, wyjaśnień oraz informacji, co do okoliczności mających wpływ na prawo do tych świadczeń. Świadczenie z funduszu przysługuje w takiej kwocie, w jakiej zostały zasądzone alimenty od drugiego rodzica dziecka. Nie może być jednak ono wyższe niż 500,-złotych.
