Kwestie związane z naliczaniem odsetek od zaległości podatkowych regulują w głównej mierze przepisy art. 53-56 Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005r., Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 22 sierpnia 2005r. w sprawie naliczania odsetek za zwłokę oraz opłaty prolongacyjnej a także zakresu informacji, które muszą być zawarte w rachunkach (Dz. U. z 2005r., Nr 165, poz. 1373 ze zm.).
Zaległość podatkowa
Zaległością podatkową jest niezapłacony w terminie podatek. Za zaległość podatkową uważa się także niezapłaconą w terminie płatności zaliczkę na podatek lub ratę podatku. Na równi z zaległością podatkową traktuje się również nienależną w całości lub w części nadpłatę lub zwrot podatku oraz ich oprocentowanie a także wynagrodzenie płatników lub inkasentów pobrane nienależnie lub w wysokości wyższej od należnej.
Kto nalicza odsetki?
Odsetki za zwłokę nalicza zasadniczo podatnik, płatnik, inkasent, następca prawny lub osoba trzecia odpowiadająca za zaległości podatkowe. Należy to więc zrobić samodzielnie. Urząd skarbowy może jednak zweryfikować poprawność tego naliczenia i ewentualnie określić je w prawidłowej wysokości. Jeżeli więc urząd stwierdzi, że podatnik mimo ciążącego na nim obowiązku nie złożył deklaracji lub wysokość zaliczek jest inna niż wykazana w deklaracji, czy też zaliczki nie zostały zapłacone w całości lub w części, wydaje wówczas decyzję, w której określa wysokość odsetek za zwłokę.
Terminy
Odsetki od zaległości podatkowych należy naliczać od dnia następującego po dniu upływu terminu płatności podatku lub terminu, w którym płatnik lub inkasent był obowiązany dokonać wpłaty podatku na rachunek urzędu skarbowego. Termin ten ma zastosowanie również w przypadku nieuregulowanych w terminie zaliczek lub rat podatku. Odrębnie określone zostały terminy naliczania odsetek dla należności traktowanych na równi z zaległością podatkową. W tych przypadkach odsetki za zwłokę są naliczane od dnia zwrotu nadpłaty, zwrotu podatku, zwrotu oprocentowania lub zaliczenia na poczet zaległości podatkowych lub na poczet bieżących lub przyszłych zobowiązań podatkowych albo od dnia pobrania przez płatnika lub inkasenta nienależnego wynagrodzenia lub w wysokości wyższej od należnej. Odsetki za zwłokę powinny być naliczane do dnia (łącznie z tym dniem) zapłaty podatku, wpłacenia podatku osobie uprawnionej do pobierania podatków, potrącenia, wpłacenia przez podatnika równowartości nienależnie otrzymanej kwoty nadpłaty lub kwoty zwrotu podatku oraz otrzymanego oprocentowania, zaliczenia nadpłaty wraz z jej oprocentowaniem lub zwrotu podatku na poczet zaległości podatkowej, złożenia zeznania podatkowego za rok podatkowy lub inny okres rozliczeniowy a w przypadku niezłożenia zeznania w terminie, na ostatni dzień terminu złożenia zeznania – od nieuregulowanych w terminie płatności w całości lub w części zaliczek na podatek dochodowy. Odsetki należy wpłacać bez wezwania organu podatkowego. Jeżeli dokonana wpłata nie pokrywa kwoty zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę, wpłatę tę zalicza się proporcjonalnie na poczet kwoty zaległości podatkowej oraz kwoty odsetek za zwłokę w stosunku w jakim, w dniu wpłaty, pozostaje kwota zaległości podatkowej do kwoty odsetek.
Stawka
Stawka odsetek za zwłokę wynosi 200% podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego, ustalanej zgodnie z przepisami o Narodowym Banku Polskim i 2%. Kredyt lombardowy jest formą kredytu refinansowego udzielanego bankom w celu uzupełnienia ich zasobów pieniężnych pod zastaw papierów wartościowych. Stawka odsetek od zaległości podatkowych w 2012 roku wynosiła:
– od 9 czerwca 2011r. do 9 maja 2012r – 14%
– od 10 maja 2012r. do 7 listopada 2012r. – 14,5%,
– od 8 listopada 2012r. do 5 grudnia 2012r. – 14%
– od 6 grudnia 2012r. – 13,5%
W przypadku złożenia prawnie skutecznej korekty deklaracji wraz z uzasadnieniem przyczyn korekty i zapłaty w całości, w ciągu 7 dni od dnia złożenia korekty, zaległości podatkowej, stosuje się obniżoną stawkę odsetek za zwłokę w wysokości 75% stawki zwykłej.
Wysokość odsetek
Odsetki należy wyliczać według specjalnego wzoru:
Kz x L x O
———— = On = Opz
365
gdzie poszczególne symbole i liczby oznaczają:
Kz – kwotę zaległości,
L – liczbę dni zwłoki,
O – stawkę odsetek za zwłokę w stosunku rocznym,
365 – liczbę dni w roku,
On – kwotę odsetek,
Opz – kwotę odsetek po zaokrągleniu.
Jeżeli zaległość podatkowa istniała w okresach, w których obowiązywały różne stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych, odsetki te należy naliczać według wzoru odrębnie za każdy z tych okresów. Zaokrągleniu podlega suma odsetek za poszczególne okresy.
Kiedy bez odsetek?
W pewnych sytuacjach, pomimo powstania zaległości podatkowej, nie nalicza się takich odsetek. Odsetki za zwłokę nie są naliczane za okres zabezpieczenia zobowiązań podatkowych, czyli okres, przez który podatnik nie dysponuje swoim majątkiem, za okres opieszałego i niesprawnego prowadzenia postępowania oraz za okres zawieszenia postępowania z urzędu. Ponadto nie nalicza się odsetek od zaległości o niewielkiej wartości, za okres postępowania podatkowego zakończonego decyzją doręczoną po trzech miesiącach od wszczęcia podstępowania, za okres od dnia następnego po upływie dwóch lat od dnia złożenia deklaracji, od zaległości związanych z popełnionymi w deklaracji błędami rachunkowymi lub oczywistymi omyłkami, jeżeli w tym okresie nie zostały one ujawnione przez organ podatkowy oraz w przypadkach uregulowanych w przepisach szczególnych.
