Zgodnie z regulacją art. 161 w/w aktu prawnego, celem omawianej kontroli jest sprawdzenie zgodności postępowania o udzielenie zamówienia z przepisami ustawy. Nie jest jednak możliwe prowadzenie kontroli na podstawie kryterium gospodarności czy celowości wydatkowania środków, która przysługuje innym organom kontrolnym. Dodatkowo kontrola Prezesa UZP nie może dotyczyć poprawności wykonania umowy w sprawie zamówienia publicznego. Przepis wyraźnie stanowi, że kontroli podlega postępowanie, nie zaś wykonanie umowy, jaka w wyniku tego postępowania została zawarta. Kontrolę przeprowadza się w siedzibie Urzędu, z tym że kontrolę udzielania zamówień dotyczącą dokumentów zawierających informację niejawną, której nadano klauzulę "tajne" albo "ściśle tajne", można przeprowadzić w siedzibie zamawiającego. Wszczęcie kontroli może poprzedzać postępowanie wyjaśniające mające na celu ustalenie, czy zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że w postępowaniu o udzielenie zamówienia doszło do naruszenia przepisów ustawy, które mogło mieć wpływ na jego wynik. Postępowanie wyjaśniające ma zatem na celu ustalenie czy można wszcząć tzw. kontrolę doraźną. Jeśli nie będziemy mieli uzasadnionego przypuszczenia nieprawidłowości w zastosowaniu przepisów ustawy PZP, kontrola taka nie będzie po prostu przeprowadzona.
Pamiętajmy, że przeprowadzenie kontroli udzielania zamówień, do której jest uprawniony Prezes UZP nie jest postępowaniem administracyjnym i nie kończy się wydaniem decyzji. W tym przypadku także działanie Prezesa UZP nie ma charakteru władztwa administracyjnego wyrażającego się w jednostronnym oświadczeniu woli organu, opartym na przepisach prawa administracyjnego i określającym sytuację prawną konkretnie wskazanego adresata. Prowadząc postępowanie wyjaśniające lub kontrolę, Prezes Urzędu może:
- żądać od kierownika zamawiającego niezwłocznego przekazania kopii dokumentów związanych z postępowaniem o udzielenie zamówienia potwierdzonych za zgodność z oryginałem przez kierownika zamawiającego;
- żądać od kierownika zamawiającego, od pracowników zamawiającego oraz innych podmiotów udzielenia, w terminie przez niego wyznaczonym, pisemnych wyjaśnień w sprawach dotyczących przedmiotu kontroli;
- zasięgnąć opinii biegłych, jeżeli ustalenie lub ocena stanu faktycznego sprawy lub dokonanie innych czynności kontrolnych wymaga wiadomości specjalnych.
Prezes Urzędu może wszcząć z urzędu lub na wniosek kontrolę doraźną w przypadku uzasadnionego przypuszczenia, że w postępowaniu o udzielenie zamówienia doszło do naruszenia przepisów ustawy, które mogło mieć wpływ na jego wynik. Wszczęcie kontroli doraźnej nie może jednak nastąpić później niż w terminie 4 lat od dnia zakończenia postępowania o udzielenie zamówienia. Prezes Urzędu informuje wnioskodawcę o wszczęciu kontroli doraźnej albo o odmowie wszczęcia kontroli doraźnej, podając uzasadnienie wskazujące na brak okoliczności przemawiających za taką kontrolą.
