Zgodnie z treścią art. 4 pkt 10 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów, przez pozycję dominującą rozumie się pozycję przedsiębiorcy, która umożliwia mu zapobieganie skutecznej konkurencji na rynku właściwym przez stworzenie mu możliwości działania w znacznym zakresie niezależnie od konkurentów, kontrahentów oraz konsumentów; domniemywa się, że przedsiębiorca ma pozycję dominującą, jeżeli jego udział w rynku właściwym przekracza 40 %. Z kolei przedsiębiorcą dominującym jest przedsiębiorca, który posiada kontrolę nad innym przedsiębiorcą; Przez kontrolę rozumie się z kolei wszelkie formy bezpośredniego lub pośredniego uzyskania przez przedsiębiorcę uprawnień, które osobno albo łącznie, przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności prawnych lub faktycznych, umożliwiają wywieranie decydującego wpływu na innego przedsiębiorcę lub przedsiębiorców.
Posiadanie pozycji dominującej nie jest samo przez się zakazane na gruncie polskiego systemu prawnego. Zupełnie inaczej będzie w sytuacji, gdy pozycja ta będzie przez przedsiębiorcę nadużywana. Jak stanowi art. 9 omawianego aktu prawnego, zakazane jest nadużywanie pozycji dominującej na rynku właściwym przez jednego lub kilku przedsiębiorców. Nadużywanie pozycji dominującej polega w szczególności na:
- bezpośrednim lub pośrednim narzucaniu nieuczciwych cen, w tym cen nadmiernie wygórowanych albo rażąco niskich, odległych terminów płatności lub innych warunków zakupu albo sprzedaży towarów;
- ograniczeniu produkcji, zbytu lub postępu technicznego ze szkodą dla kontrahentów lub konsumentów;
- stosowaniu w podobnych umowach z osobami trzecimi uciążliwych lub niejednolitych warunków umów, stwarzających tym osobom zróżnicowane warunki konkurencji;
- uzależnianiu zawarcia umowy od przyjęcia lub spełnienia przez drugą stronę innego świadczenia, niemającego rzeczowego ani zwyczajowego związku z przedmiotem umowy;
- przeciwdziałaniu ukształtowaniu się warunków niezbędnych do powstania bądź rozwoju konkurencji;
- narzucaniu przez przedsiębiorcę uciążliwych warunków umów, przynoszących mu nieuzasadnione korzyści;
- podziale rynku według kryteriów terytorialnych, asortymentowych lub podmiotowych.
Czynności prawne będące przejawem nadużywania pozycji dominującej są w całości lub w odpowiedniej części nieważne.
Jak podkreślił sąd apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 15 maja 2012 r. (sygn. akt VI ACa 1270/11), nawet "jednorazowe" zachowanie podmiotu posiadającego pozycję dominującą na danym rynku właściwym może zostać ocenione jako działanie prowadzące do zakłócenia warunków niezbędnych do powstania bądź rozwoju konkurencji. Podobnie bezprawność ma wyłącznie obiektywny charakter, niezależny od wystąpienia szkody i zamiaru podmiotu dopuszczającego się bezprawnych zachowań. Zgodnie bowiem z ogólnymi zasadami prawa cywilnego zachowania sprzeczne z prawem, zasadami współżycia społecznego lub dobrymi obyczajami, bez względu na ewentualną postać winy sprawcy, są działaniami bezprawnymi. Przez praktyki antykonkurencyjne dominanta rozumie się zapobieganie skutecznej konkurencji "przez ograniczanie swobody działań konkurentów"; praktyki te uderzają w aktualną bądź potencjalną konkurencję (co może dotyczyć stanu konkurencji zarówno na rynku zdominowanym, jak i niezdominowanym). Za rodzaj praktyk antykonkurencyjnych stanowiących nadużycie pozycji dominującej uznać należy praktyki o charakterze wykluczającym. Praktykę wykluczającą stanowi zachowanie przedsiębiorcy posiadającego pozycję dominującą, która może skutkować zamknięciem rynku albo całkowicie lub częściowo wykluczyć ekspansję działalności (zwiększenie podaży) przedsiębiorców już działających na danym rynku lub też wykluczyć wejście na ten rynek przez innych przedsiębiorców (tj. tych, którzy jeszcze nie prowadzą na nim działalności), która to praktyka jest zarazem szczególnie szkodliwa dla konsumentów. Praktyka wykluczająca ma zatem skutek antykonkurencyjny, jako że uniemożliwia lub utrudnia rozwój istniejącej lub potencjalnej konkurencji na danym rynku. Co do zasady zakaz nadużywania pozycji dominującej w rozumieniu art. 9 omawianej ustawy jest bezwzględny i obligatoryjny. Jeśli jednak działania przedsiębiorcy wykorzystującego pozycję dominującą podnoszą jego efektywność, w pewnych wypadkach, m.in. gdy wynikiem działania przedsiębiorcy są korzyści odczuwalne dla konsumentów, można uznać umotywowanie jego działań.
