Niezależnie od trybu wypowiedzenia stosunku pracy świadczonej na podstawie umowy, oświadczenie każdej ze stron o wypowiedzeniu lub rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinno nastąpić na piśmie. W oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas nie określony lub o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinna być wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy. W oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę lub jej rozwiązaniu bez wypowiedzenia powinno być zawarte pouczenie o przysługującym pracownikowi prawie odwołania do sądu pracy.
Jak zostało już wskazane powyżej, jednym z trybów rozwiązania stosunku pracy jest rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem. Zgodnie z art. 32 KP, każda ze stron może rozwiązać za wypowiedzeniem umowę o pracę zawartą na okres próbny, a także na czas nieokreślony. Pamiętajmy, że złożenie oświadczenia woli w tym przedmiocie nie skutkuje automatycznym rozwiązaniem stosunku pracy – rozwiązanie umowy o pracę następuje bowiem z upływem okresu wypowiedzenia. Przy zawieraniu umowy o pracę na czas określony, dłuższy niż 6 miesięcy, strony mogą przewidzieć dopuszczalność wcześniejszego rozwiązania tej umowy za dwutygodniowym wypowiedzeniem. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 4 marca 2004 r. (sygn. akt I PK 393/03), istota wypowiedzenia stosunku cywilnoprawnego i stosunku pracy są jednakowe. Różnica polega na tym, że w przypadku wypowiedzenia stosunku pracy (umowy o pracę) przepisy prawa pracy przewidują dalsze wymagania dotyczące formy pisemnej wypowiedzenia, przytoczenia przyczyn uzasadniających wypowiedzenie umowy, obowiązkową konsultację z reprezentującą pracownika organizacją związkową. Ich niezachowanie nie powoduje nieważności dokonanego wypowiedzenia, lecz rodzi szczególne skutki prawne przewidziane w art. 45 KP. Pamiętajmy przy tym, że wprawdzie wypowiedzenie stosunku pracy jest jednostronną czynnością prawną, jednakże cofnięcie wypowiedzenia jest skuteczne tylko pod warunkiem zgody drugiego podmiotu stosunku pracy. Przyznanie pracownikowi korzystniejszych warunków płacy w okresie wypowiedzenia przez niego stosunku pracy nie oznacza samo przez się powstania nowego stosunku pracy, znoszącego skutki prawne złożonego wypowiedzenia.
Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na okres próbny wynosi:
- 3 dni robocze, jeżeli okres próbny nie przekracza 2 tygodni,
- 1 tydzień, jeżeli okres próbny jest dłuższy niż 2 tygodnie,
- 2 tygodnie, jeżeli okres próbny wynosi 3 miesiące.
Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest uzależniony od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy i wynosi:
- 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy,
- 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy,
- 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.
Do powyższego okresu zatrudnienia wlicza się pracownikowi okres zatrudnienia u poprzedniego pracodawcy, jeżeli zmiana pracodawcy nastąpiła na zasadach określonych w art. 231 KP, a także w innych przypadkach, gdy z mocy odrębnych przepisów nowy pracodawca jest następcą prawnym w stosunkach pracy nawiązanych przez pracodawcę poprzednio zatrudniającego tego pracownika.
Jeżeli pracownik jest zatrudniony na stanowisku związanym z odpowiedzialnością materialną za powierzone mienie, strony mogą ustalić w umowie o pracę, że okres wypowiedzenia wynosi 1 miesiąc – jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy, a jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy – 3 miesiące. Oczywiście strony mogą po dokonaniu wypowiedzenia umowy o pracę przez jedną z nich ustalić wcześniejszy termin rozwiązania umowy. Ustalenie takie nie zmienia jednak trybu rozwiązania umowy o pracę.
Z prawem do wypowiedzenia umowy o pracę łączą się inne uprawnienia pracownicze. W okresie co najmniej dwutygodniowego wypowiedzenia umowy o pracę dokonanego przez pracodawcę pracownikowi przysługuje zwolnienie na poszukiwanie pracy, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Wymiar takiego zwolnienia wynosi odpowiednio:
- 2 dni robocze – w okresie dwutygodniowego i jednomiesięcznego wypowiedzenia,
- 3 dni robocze – w okresie trzymiesięcznego wypowiedzenia, także w przypadku jego skrócenia na podstawie art. 361 § 1 KP.
