Procedurę uproszczoną może realizować każde przedsiębiorstwo zajmujące się importem czy eksportem towarów, jak również agencje celne, które spełniają wymogi określone w przepisach prawa celnego. Stosowanie tych procedur znacznie ułatwia obrót towarowy z zagranicą, zwiększa wiarygodność przedsiębiorcy, który uzyskał pozwolenie oraz powoduje oszczędności ekonomiczne poprzez szybsze zwolnienie środka transportu i możliwość szybszego podjęcie towaru.Dotyczy wszystkich procedur (poza otwarciem CIM i TIR). Można nawet korzystać z jednego pozwolenia na terenie kilku państw – tzw. „pozwolenie pojedyncze”.
Procedurami uproszczonymi w rozumieniu artykułu 76 rozporządzenia Rady (EWG) nr 2913/92 z dnia 12 października 1992r. ustanawiającego Wspólnotowy Kodeks Celny są:
- niekompletne zgłoszenie celne,
- uproszczone zgłoszenie celne,
- procedura w miejscu – wpisanie towarów do rejestru.
Procedura zgłoszenia niekompletnego pozwala organom celnym na przyjęcie w należycie uzasadnionych przypadkach zgłoszenia celnego do procedury dopuszczenia do obrotu, niezawierającego wszystkich wymaganych danych lub zgłoszenia, do którego nie załączono wszystkich niezbędnych dokumentów.
Ten rodzaj procedury uproszczonej nie wymaga uzyskania pozwolenia organu celnego. Przeznaczony jest wyłącznie dla osób dokonujących zgłoszeń celnych w formie standardowej, w sytuacji gdy osoby te nie dysponują pełną dokumentacją w chwili składania zgłoszenia celnego. Towar wraz ze zgłoszeniem niekompletnym zawsze powinien być przedstawiony w urzędzie celnym. Organ celny może przyjąć takie zgłoszenie celne, gdy zgłaszający w formie pisemnego oświadczenia zapewni władze celne, iż odpowiedni dokument istnieje i nie utracił ważności, nie został dołączony ze względów, na które zgłaszający nie miał wpływu a jakiekolwiek opóźnienie przyjęcia zgłoszenia uniemożliwiłoby objęcie towarów procedurą lub spowodowałoby zastosowanie wyższej stawki celnej. Zgłaszający powinien jednak dysponować danymi ujętymi w brakujących dokumentach. Organ celny wyznacza zgłaszającemu termin na uzupełnienie brakujących danych lub dokumentów, których nie było w czasie przyjmowania zgłoszenia celnego. Termin ten nie może być dłuższy niż jeden miesiąc.
Procedura zgłoszenia uproszczonego pozwala na umieszczanie towarów pod procedurą celną po przedstawieniu zgłoszenia uproszczonego z późniejszym przedstawieniem zgłoszenia uzupełniającego.
Ta procedura wymaga wcześniejszego uzyskania pozwolenia dyrektora izby celnej właściwego ze względu na urząd lub urzędy celne, w których towary będą obejmowane procedurą celną z zastosowaniem uproszczeń. Osoba stosująca tę formę uproszczenia może wybrać rodzaj stosowanego ułatwienia:
- składanie niekompletnego zgłoszenia celnego – organ celny przyjmuje wówczas zgłoszenie celne pomimo niewypełnienia wszystkich pól oraz braku niektórych dokumentów – zgłaszający powinien jednak dysponować danymi ujętymi w brakujących dokumentach,
- składanie dokumentu administracyjnego lub handlowego wraz z wnioskiem o objęcie towarów procedurą celną – w tym przypadku zamiast dokumentu SAD zgłaszający składa specjalny wniosek dołączając do niego dokument handlowy (np. fakturę).
Przy stosowaniu tej procedury należy zawsze przedstawić towar w urzędzie celnym. Osoba realizująca procedurę zgłoszenia uproszczonego jest zobowiązana do złożenia zgłoszenia uzupełniającego.
Procedura uproszczona w miejscu pozwala na umieszczenie towarów pod procedurą celną w
miejscu uznanym przez organ celny.
W przypadku procedury uproszczonej w miejscu posiadacz pozwolenia może zostać zwolniony z obowiązku przedstawiania towarów w urzędzie celnym. Ten rodzaj uproszczenia wymaga wcześniejszego uzyskania pozwolenia dyrektora izby celnej właściwego ze względu na lokalizację miejsca, w którym dokonywane będą czynności wynikające ze stosowania procedury uproszczonej. Osoba korzystająca z tej procedury jest zwolniona z obowiązku przedstawiania towaru w urzędzie celnym. Oznacza to, że w przypadku np. przywozu z zagranicy towaru, towar ten z granicy jest bezpośrednio dostarczany do zakładu, bez obowiązku przedstawiania w urzędzie celnym. Przy realizacji tego uproszczenia, miejscem do którego bezpośrednio dostarczany jest towar lub z którego towar wyjedzie może być miejsce uznane pozwoleniem na stosowanie procedury uproszczonej (np. teren firmy), miejsce uznane odrębną decyzją dyrektora izby celnej, magazyn czasowego składowania lub skład celny. Osoba stosująca ten rodzaj ułatwienia prowadzi rejestr towarów objętych procedurą uproszczoną (rejestr może być prowadzony w formie elektronicznej lub książkowej). Prowadzony rejestr jest niezwykle istotny, bowiem wpisanie do niego danych dotyczących towarów wywołuje te same skutki prawne co przyjęcie zgłoszenia celnego oraz powoduje zwolnienie towarów do danej procedury (np. dopuszczenie tych towarów do wolnego obrotu).Kontakt z urzędem celnym przebiega zawsze za pomocą systemów informatycznych (ECS, NCTS, CELINA). Korzystający z tej procedury m.in: sam oblicza ewentualnie powstałe należności celne i podatkowe, sam zdejmuje lub nakłada zamknięcia celne, w procedurach wywozowych ostemplowuje dokument SAD własną pieczęcią, może realizować ułatwienie (dokonywać zgłoszeń celnych) również poza czasem pracy organu celnego np. w soboty, niedziele i święta. Osoba realizująca tę formę uproszczeń jest zobowiązana do składania zgłoszeń uzupełniających.
O wydanie pozwolenia na stosowanie zgłoszenia uproszczonego lub procedury w miejscu może się ubiegać każda osoba, która prowadzi działalność gospodarczą na terenie Polski.
Wnioskujący o wydanie pozwolenia na korzystanie z procedury uproszczonej musi spełniać określone wymogi i kryteria w zakresie dotychczasowego przestrzegania wymogów celnych, systemu rachunkowości i systemu logistycznego przedsiębiorstwa, wypłacalności oraz bezpieczeństwa i ochrony. Wniosek powinien dotyczyć tylko jednej z form procedur uproszczonych. Do wniosku należy dołączyć:
- dokumenty potwierdzające prowadzenie przez wnioskodawcę działalności gospodarczej,
- zaświadczenie wydane przez właściwy dla wnioskodawcy urząd skarbowy o niezaleganiu przez wnioskodawcę z podatkami stanowiącymi dochód budżetu państwa,
- oświadczenie wnioskodawcy, iż w stosunku do jego osoby nie jest prowadzone postępowanie egzekucyjne lub upadłościowe oraz że nie popełnił poważnego naruszenia przepisów prawa celnego lub powtórnie nie naruszył tych przepisów,
- oświadczenie, że prowadzone przez wnioskodawcę rejestry procedury uproszczonej pozwolą organom celnym na dokonanie skutecznej kontroli,zobowiązanie w formie deklaracji, iż udostępnione zostaną dla powtórnej kontroli wszystkie wymagane dokumenty – jeżeli wniosek dotyczy procedury uproszczonej w miejscu do wniosku należy dołączyć dodatkowo:
- opis miejsca (miejsc), w którym dokonywane będą czynności wynikające ze stosowania procedury uproszczonej oraz jego plan sytuacyjny,
- opis warunków, które mają zapewnić nienaruszalność i tożsamość towarów,
- dokument potwierdzający tytuł prawny wnioskodawcy do używania w/w miejsca (miejsc) lub inny dokument potwierdzający prawo korzystania z tego miejsca (miejsc),
- wykaz pozwalający na identyfikację osób, które będą wykonywały czynności wynikające ze stosowania procedury uproszczonej, zawierający ich imiona i nazwiska, wzory podpisów oraz ich numery PESEL, a w przypadku osób nieposiadających obywatelstwa polskiego – numery i serie paszportów.
Załączone do wniosku dokumenty powinny być złożone w oryginale lub uwierzytelnionej kopii i zawierać dane aktualne w dniu złożenia wniosku o udzielenie pozwolenia na stosowanie procedury uproszczonej a także powinny być sporządzone nie wcześniej niż 3 miesiące przed dniem złożenia wniosku. Dokumentów nie dołącza się do wniosku o udzielenie pozwolenia na stosowanie procedury uproszczonej, jeżeli zostały one złożone w innej sprawie dyrektorowi izby celnej, do którego jest składany wniosek a dane w nich zawarte są nadal aktualne. W takim przypadku należy podać numer sprawy, przy której złożono dokumenty.
Pozwolenie na stosowanie procedury uproszczonej udzielane jest bezterminowo, tylko na jedną z form procedur uproszczonych i na jedną procedurę celną oraz obowiązuje wyłącznie na obszarze właściwości miejscowej organu celnego, który je wydał.
