Celem procedury składu celnego jest odsunięcie w czasie płacenia należności celnych nakładanych na towary w związku z ich przywozem do momentu, gdy będą wprowadzane do obrotu na terytorium kraju.
Stosuje się ją również w celu uniknięcia należności celnych, jeśli towary będą podlegały wywozowi za granicę bez dopuszczenia ich do obrotu krajowego. Zagadnienia związane z procedurą składu celnego zostały uregulowane w Rozporządzeniu Rady (EWG) nr 2913/92 z dnia 12 października 1992r. ustanawiającym Wspólnotowy Kodeks Celny oraz w Rozporządzeniu Komisji (EWG) Nr 2454/93 z dnia 2 lipca 1993r. ustanawiającym przepisy w celu wykonania Rozporządzenia Rady (EWG) nr 2913/92 ustanawiającego Wspólnotowy Kodeks Celny.
Pozwolenie na stosowanie procedury składu celnego może być udzielone każdej osobie, która zamierza składować towary w składzie celnym i złoży stosowny wniosek do naczelnika urzędu celnego.
Osoba, której udzielane jest pozwolenie musi spełniać wszelkie przesłanki pozwalające uznać, iż gwarantuje ona prawidłowy przebieg procedury. Weryfikacja kryteriów podmiotowych następuje m.in. na podstawie informacji zawartych w dokumentach, które wnioskodawca powinien załączyć do wniosku. Takimi dokumentami są:
- dokumenty potwierdzające prowadzenie działalności gospodarczej (zaświadczenie z ewidencji podmiotów gospodarczych bądź odpis z Krajowego Rejestru Sądowego) – jeżeli dokumenty te zostały wcześniej złożone organowi celnemu, który przyjmuje wniosek a zawarte w nich dane są aktualne, wnioskodawca jest jedynie zobowiązany do wskazania numerów, pod którymi te dokumenty figurują
- umowa składu, jeżeli korzystający nie jest prowadzącym skład celny,
- upoważnienie, jeżeli w imieniu wnioskodawcy występuje przedstawiciel,
- inne dokumenty, które wnioskodawca uważa za istotne dla udzielenia pozwolenia lub takie, które wynikają z przepisów odrębnych.
Wydając pozwolenie na stosowanie procedury składu celnego organ celny może zażądać złożenia zabezpieczenia w celu zapewnienia uiszczenia długu celnego mogącego powstać w stosunku do towarów, które mają być obejmowane procedurą składu celnego. Towar powinien zostać zgłoszony do procedury składu celnego w urzędzie objęcia wskazanym w pozwoleniu. Objęcie tą procedurą może nastąpić niezwłocznie po wprowadzeniu towaru na obszar celny Wspólnoty. Możliwe jest obejmowanie towarów niewspólnotowych procedurą składu celnego jako zakończenie uprzednio stosowanej innej procedury celnej np. procedury uszlachetniania czynnego lub przetwarzania pod kontrolą celną.
Czas pozostawania towarów pod procedurą składu celnego jest nieograniczony.
W wyjątkowych przypadkach organ celny może wyznaczyć termin, przed upływem, którego korzystający ze składu musi nadać towarom nowe przeznaczenie celne.Towary niewspólnotowe objęte procedurą składu celnego – w celu zakończenia tej procedury – mogą być dopuszczone do obrotu na obszarze celnym Wspólnoty. Mogą również zostać powrotnie wywiezione albo zostać zgłoszone do innej zawieszającej procedury celnej (np. odprawy czasowej czy uszlachetniania czynnego). W składzie celnym możliwa jest konsygnacja towaru. Świadczenie usług polegających na konsygnacji towarów objętych procedurą składu celnego polega na składowaniu towarów, które są następnie przedmiotem sprzedaży komisowej, dokonywanej przez prowadzącego skład celny. Wymaga to zawarcia przez prowadzącego skład celny z właścicielem towarów, umowy składu i umowy komisu (kontraktu konsygnacyjnego) – na warunkach określonych w przepisach Kodeksu cywilnego. Towary objęte procedurą składu celnego w celu konsygnacji mogą być wyłącznie przedmiotem sprzedaży dokonywanej przez prowadzącego skład celny w imieniu własnym.
Towary złożone w składzie celnym można poddawać różnego rodzaju czynnościom zwyczajowym mającym na celu zapewnienie ich utrzymania, poprawienie ich wyglądu, jakości handlowej lub przygotowanie ich do dystrybucji bądź odsprzedaży np. sortowanie, przepakowywanie, przewietrzanie, metkowanie itp.
Zwyczajowe czynności nie mogą dominować nad składowaniem towarów. W trakcie trwania procedury składu możliwe jest czasowe wyprowadzenie towarów ze składu celnego. Na przeprowadzenie takiej operacji wymagane jest pozwolenie organu celnego, które określa warunki na jakich takie wyprowadzenie może nastąpić Pozwolenie może zostać udzielone jako część pozwolenia na korzystanie z procedury składu celnego. Termin, na jaki towary mogą zostać czasowo wyprowadzone, powinien być wyznaczony stosownie do konkretnego celu wyprowadzenia, jednak nie może przekraczać trzech miesięcy Dotyczy to sytuacji gdy np. poza składem celnym lub urządzeniem składowym ma zostać przeprowadzona zwyczajowa czynność albo pomieszczenia składu celnego lub urządzenia składowe nie mogą być przez pewien czas używane np. z powodu remontu. Towary czasowo wyprowadzone nadal pozostają pod procedurą składu celnego.
Zabronione jest wykorzystywanie pomieszczeń składu celnego lub urządzeń do magazynowania towarów do celów sprzedaży detalicznej.
Oznacza to, że powinno istnieć wyraźne oddzielenie pomieszczeń, w których dokonywana jest sprzedaż od pomieszczeń składu celnego lub urządzenia składowego. Zakaz ten obejmuje także prezentowanie towarów w pomieszczeniach składu celnego i urządzeniach składowych a także prowadzanie tam działalności zmierzającej do podpisywania umów sprzedaży. Wyjątek od zakazu sprzedaży detalicznej ma miejsce wtedy, jeżeli towary są sprzedawane detalicznie ze zwolnieniem od należności przywozowych:
- podróżującym do krajów trzecich;
- na mocy umów dyplomatycznych lub konsularnych,
- członkom organizacji międzynarodowych lub siłom NATO.
Towary zgodnie z dyspozycją korzystającego, w przeważającej części przypadków, zostają dopuszczone do obrotu lub wywiezione poza obszar Unii Europejskiej. Procedura dopuszczenia do obrotu pozwala wprowadzić na rynek wspólnotowy taką część towaru, jaka jest aktualnie potrzebna importerowi. Należności celno-podatkowe jakie musi uiścić importer dotyczą tylko wyprowadzanego ze składu celnego towaru. Eksport towarów ze składu celnego następuje za pomocą procedury powrotnego wywozu poza obszar Unii Europejskiej w dowolnym kierunku. Procedura składu celnego najczęściej wykorzystywana jest przez importerów towarów pochodzących z Chin.
