Kary określa statut szkoły
Zgodnie z Ustawą z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004r., Nr 256, poz. 2572 ze zm.) prawa i obowiązki ucznia określa statut szkoły. Statut szkoły jest dokumentem uchwalanym przed radę szkoły, na podstawie projektu przygotowanego przez radę pedagogiczną, którego ramy określa Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. z 2001r., Nr 61, poz. 624 ze zm.).
W statucie znajdują się więc regulacje dotyczące między innymi rodzaju nagród i kar stosowanych wobec uczniów oraz trybu odwoływania się od kary, a także przypadków, w których dyrektor szkoły może wystąpić do kuratora oświaty z wnioskiem o przeniesienie ucznia do innej szkoły. Karę może otrzymać uczeń, który nie przestrzega postanowień statutu, lekceważy naukę i inne obowiązki szkolne oraz narusza podstawowe zasady współżycia na terenie szkoły. Zakazane jest jednak stosowanie kar naruszających nietykalność i godność osobistą uczniów.
Lista kar
Najmniej dotkliwą karą jest upomnienie od wychowawcy klasy. Karę tę stosuje się przy najlżejszych przewinieniach. Przybiera ona zazwyczaj postać rozmowy z uczniem lub jego rodzicem, czy opiekunem. Upomnienie może mieć również formę uwagi w zeszycie lub dzienniku lekcyjnym. W przypadku cięższych przewinień kary upomnienia lub nagany udziela dyrektor szkoły. Złe zachowanie bardzo często skutkuje obniżeniem oceny ze sprawowania. Krnąbrny uczeń może również zostać czasowo zawieszony w prawie do pełnienia jakichkolwiek funkcji w samorządzie uczniowskim, prawie do udziału w wycieczkach klasowych oraz imprezach klasowych i szkolnych, czy też prawie do reprezentowania szkoły w imprezach szkolnych i międzyszkolnych. Po decyzji rady pedagogicznej uczeń może również zostać przeniesiony do innej, równoległej klasy. W przypadkach rażącego nieprzestrzegania statutu szkoły, między innymi agresywnego zachowania, stosowania przemocy, picia alkoholu, kontaktów z narkotykami, wnoszenia używek na teren szkoły, czy też handlu środkami uzależniającymi na terenie szkoły, dyrektor szkoły ma prawo wystąpić do kuratora oświaty z wnioskiem o przeniesienie ucznia do innej szkoły.
Skreślenie z listy uczniów
Warto wiedzieć, że istnieje również możliwość skreślenia ucznia z listy uczniów. Jest to jednak bardzo restrykcyjna kara i nie może być stosowana w stosunku do uczniów objętych obowiązkiem szkolnym. Należy pamiętać, że obowiązek szkolny dziecka rozpoczyna się z początkiem roku szkolnego w tym roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 7 lat (od 1 stycznia 2014r. – 6 lat) lat oraz trwa do ukończenia gimnazjum, nie dłużej jednak niż do ukończenia 18 roku życia. Uczeń może być skreślony z listy uczniów, na podstawie uchwały rady pedagogicznej i po zasięgnięciu opinii samorządu uczniowskiego, w przypadku gdy:
– stwarza sytuacje zagrażające bezpieczeństwu oraz zdrowiu uczniów i pracowników szkoły,
– posiada oraz rozprowadza narkotyki i środki psychotropowe,
– pije alkohol i używa środków odurzających na terenie szkoły i w jej obrębie,
– stosuje przemoc fizyczną i psychiczną, a także używa niebezpiecznych narzędzi,
– notorycznie i co roku opuszcza bez usprawiedliwienia zajęcia edukacyjne,
– został skazany prawomocnym wyrokiem sądowym,
– wyczerpano wszystkie kary przewidziane w statucie szkoły.
Wymierzanie kar
Nie ma przeszkód do tego, aby wymierzyć łącznie kilka kar za jedno przewinienie. Co ważne, wybryki popełnione przez grupę uczniów, czyli np. wspólna ucieczka z lekcji, mogą skutkować odpowiedzialnością zespołową i nałożeniem kary na całą grupę. Wykonanie kary może także zostać zawieszone na czas próby (nie dłużej jak pół roku), jeśli uczeń uzyska poręczenie samorządu uczniowskiego, rady rodziców lub rady pedagogicznej. Takie zawieszenie wykonania kary może być jednak połączone z nałożeniem na ucznia dodatkowych obowiązków. O każdym przypadku wymierzenia uczniowi kary wychowawca klasy lub dyrektor szkoły musi powiadomić rodziców lub opiekunów ucznia, informując o przyczynie i rodzaju nałożonej kary. Od decyzji w sprawie nałożenia kary przysługuje odwołanie do kuratorium oświaty, w terminie 14 dni od jej wydania.
