Wyłączenie z mocy ustawy
Komornik, jako inny organ sądowy, może zostać wyłączony z postępowania na mocy przepisów o wyłączeniu sędziego. Wyłączenie z mocy samej ustawy następuje w sprawach:
– w których jest stroną lub pozostaje z jedną ze stron w takim stosunku prawnym, że wynik sprawy oddziaływa na jego prawa lub obowiązki,
– swego małżonka, krewnych lub powinowatych w linii prostej, krewnych bocznych do czwartego stopnia i powinowatych bocznych do drugiego stopnia,
– osób związanych z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli,
– w których był lub jest jeszcze pełnomocnikiem albo był radcą prawnym jednej ze stron.
Należy pamiętać, że wyżej wymienione powody wyłączenia trwają także po ustaniu uzasadniającego je małżeństwa, przysposobienia, opieki lub kurateli. W przypadku zaistnienia tychże okoliczności komornik z własnej inicjatywy, zobowiązany jest zawiadomić właściwy miejscowo i rzeczowo sąd i wstrzymać się od dalszych działań.Wyłączenie na wniosek
Komornik prowadząc postępowanie egzekucyjne zobowiązany jest do zachowania bezstronności i powinien działać zgodnie z przepisami prawa. W przypadku, gdy między nim a jedną ze stron lub jej przedstawicielem zachodzi stosunek osobisty tego rodzaju, że mógłby wywołać wątpliwości co do jego bezstronności, powinien on złożyć wniosek o wyłączenie z postępowania. Taki wniosek może złożyć również strona postępowania egzekucyjnego, np. dłużnik, czy wierzyciel. Podstawą złożenia wniosku o wyłączenie mogą być np. więzi i stosunki o charakterze koleżeńskim lub emocjonalnym (przyjaźń, miłość, nienawiść), czy też powiązania gospodarcze między komornikiem a jedną ze stron postępowania.
Postępowanie o wyłączenie komornika
Wniosek o wyłączenie należy zgłosić na piśmie do komornika prowadzącego postępowanie. Trzeba przy tym uprawdopodobnić przyczyny wyłączenia. Przyczyny te nie muszą istnieć od samego początku postępowania egzekucyjnego. Każda z powyższych okoliczności może bowiem zaistnieć w trakcie postępowania i stanowić podstawę do złożenia wniosku o wyłączenie. Komornik jest z kolei zobowiązany, w terminie 3 dni od dnia złożenia wniosku, przekazać go do sądu rejonowego, przy którym działa. Jednocześnie musi ustosunkować się do zarzutów i wyjaśnić, czy rzeczywiście istnieją przesłanki do jego wyłączenia. Sąd musi rozpoznać ten wniosek w terminie 7 dni od dnia jego otrzymania. Wniosek jest rozpoznawany przez sąd na posiedzeniu niejawnym, w jednoosobowym składzie. Na postanowienie sądu, zarówno wyłączające komornika jak i oddalające wniosek, nie przysługuje zażalenie. W przypadku, gdy sąd wyda postanowienie o wyłączeniu komornika musi jednocześnie wyznaczyć innego komornika do prowadzenia sprawy, której wyłączenie dotyczy. Przepisy dotyczące wyłączenia komornika stosuje się odpowiednio do zastępcy komornika oraz do asesorów i aplikantów komorniczych, jeżeli osoby te prowadzą postępowanie lub dokonują określonych czynności w sprawie.
