- Reklama -
czwartek, 25 kwietnia 2024
- Reklama -
Więcej
    Strona głównaPodatkiPrzy przerwaniu ciąży matka nie jest pokrzywdzoną

    Przy przerwaniu ciąży matka nie jest pokrzywdzoną

    Zagadnienie to przedstawiono Sądowi Najwyższemu, który odmówił podjęcia uchwały, ale stwierdził, że:
    Kobieta za zgodą, której przerwano ciążę z naruszeniem przepisów ustawy z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży (Dz. U. Nr 17, poz. 78 ze zm.) nie należy do kręgu pokrzywdzonych typami czynów zabronionych z art. 152 § 1 – 3 k.k. w rozumieniu art. 49 § 1 k.p.k., jeżeli czyny opisane w tych przepisach nie wyczerpują jednocześnie znamion określonych w innym przepisie ustawy karnej, którym jej dobro prawne zostało bezpośrednio naruszone lub zagrożone. Nie nabywa też uprawnień do działania w sprawie w charakterze oskarżyciela posiłkowego jako strona zastępcza (art. 52 § 1 k.p.k.).
     
    Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 marca 2009 roku, sygn. akt I KZP 2/09
     
    Art. 49 § 1 kodeksu postępowania karnego stanowi, iż pokrzywdzonym w procesie karnym jest osoba fizyczna lub prawna, której dobro prawne zostało bezpośrednio naruszone lub zagrożone przez przestępstwo. Z punktu widzenia formalnego pokrzywdzonym jest podmiot, którego jakiekolwiek dobro prawne zostało naruszone lub zagrożone przez przestępstwo. Sąd Najwyższy przypomniał, że krąg pokrzywdzonych jest ograniczony zespołem znamion danego czynu oraz czynów współukaranych. Trzeba zatem badać, jakie dobro dany przepis ustawy karnej chroni.
     
    Rozważenia wymaga więc, jakie dobro prawne jest przedmiotem ochrony czynów zarzuconych oskarżonym w niniejszej sprawie. Znaczenie językowe ustawowych znamion przestępstw określonych w art. 152 § 1 k.k i 152 § 2 k.k. nie jest jednoznaczne i nie pozwala usunąć wątpliwości, co do indywidualnego przedmiotu ochrony, w drodze wykładni językowej. Sąd Najwyższy doszedł do wniosku, że przedmiotem ochrony w ich przypadku jest życie dziecka poczętego a nie kobiety w ciąży. Życie i zdrowie kobiety w ciąży jest przedmiotem ochrony innych przepisów: art. 153 k.k. i art. 154 k.k. oraz przepisów rozdziału XIX Kodeksu karnego. Może się natomiast zdarzyć, że przerwanie ciąży będzie niosło za sobą takie następstwa, które wyczerpią jednocześnie znamiona innego przepisu, czyli uszkodzenia ciała, które wykracza poza zwykłe następstwo przerwania ciąży i wtedy w sprawie matka będzie mogła być pokrzywdzoną.
     
    Ponadto rozważenia wymagało, czy za pokrzywdzonego w rozumieniu art. 49 § 1 k.p.k. może być uznane dziecko poczęte, a tym samym, czy w przypadku, gdy doszło do zachowań określonych w art. 152 § 1 k.k. i art. 152 § 2 k.k. jego matka, jako osoba najbliższa, może wykonywać uprawnienia wynikające z art. 52 § 1 k.p.k. W ustawowej definicji pokrzywdzonego wyróżnia się trzy elementy, które przesądzają o jej charakterze prawnym, a więc osoba fizyczna, prawna i jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, naruszone lub zagrożone dobro prawne oraz bezpośredniość naruszenia lub zagrożenia dobra prawnego. W realiach niniejszej sprawy rozważenia wymaga ten pierwszy z wymienionych elementów, a w szczególności, jakie podmioty mogą być uznane za osoby fizyczne, którym w procesie karnym może być przyznany status pokrzywdzonego. Kodeks postępowania karnego posługując się w art. 49 § 1 k.p.k. pojęciem „osoba fizyczna” nie definiuje go, ani też nie odsyła do innego aktu prawnego precyzującego ten zwrot. Pojęcie „osoba fizyczna” jest domeną prawa cywilnego. Wobec tego odwołując się do tej dyrektywy wykładni systemowej, zgodnie z którą interpretacja przepisu nie może przebiegać w izolacji od przepisów innych aktów prawnych, zwłaszcza jeśli użyto w nich równokształtnych zwrotów (por. J. Wróblewski, Sądowe stosowanie prawa, Warszawa 1988, s. 134 i n.) stwierdzić trzeba, że art. 8 k.c., umieszczony w Tytule II, Dziale I, „Osoby fizyczne”, wiąże to pojęcie ze zdolnością prawną. Odwołując się do kodeksu cywilnego Sąd Najwyższy uznał, że dziecko poczęte nie ma zdolności prawnej i nie jest "osobą fizyczną" w rozumieniu przepisów prawa, w tym także przepisów k.p.k. Dlatego też dziecko poczęte, choć jest przez przepisy prawa karnego chronione, to jednak nie może być uznane za osobę pokrzywdzoną. Nie można więc też stosować i art. 52 § 1 k.p.k.
     
    POWIĄZANE ARTYKUŁY
    - Reklama -

    NAJPOPULARNIEJSZE