Kto może być pełnomocnikiem w postępowaniu cywilnym?
W art. 87 kodeksu postępowania cywilnego wskazano osoby, które mogą zastępować strony oraz innych uczestników tego postępowania, np. interwenienta ubocznego. Katalog osób, które mogą był pełnomocnikiem w postępowaniu cywilnym jest zamknięty, co należy rozumieć w ten sposób, że tylko osoby wymienione w tym przepisie są uprawnione do występowania w charakterze pełnomocników.
Pełnomocnikiem może być adwokat lub radca prawny, a w sprawach własności przemysłowej także rzecznik patentowy, a także osoba sprawująca zarząd majątkiem lub interesami strony oraz osoba pozostająca ze stroną w stałym stosunku zlecenia, jeżeli przedmiot sprawy wchodzi w zakres tego zlecenia, współuczestnik sporu, jak również rodzice, małżonek, rodzeństwo lub zstępni strony (dzieci strony) oraz osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia. Z kolei pełnomocnikiem osoby prawnej lub przedsiębiorcy, w tym nieposiadającego osobowości prawnej, może być również pracownik tej jednostki albo jej organu nadrzędnego. Osoba prawna prowadząca, na podstawie odrębnych przepisów, obsługę prawną przedsiębiorcy, osoby prawnej lub innej jednostki organizacyjnej może udzielić pełnomocnictwa procesowego – w imieniu podmiotu, którego obsługę prawną prowadzi – adwokatowi lub radcy prawnemu, w przypadku, gdy została do tego upoważniona przez ten podmiot. W sprawach o ustalenie i zaprzeczenie pochodzenia dziecka i o roszczenia alimentacyjne pełnomocnikiem może być także przedstawiciel właściwego w sprawach z zakresu pomocy społecznej organu jednostki samorządu terytorialnego oraz organizacji społecznej, mającej na celu udzielanie pomocy rodzinie. W sprawach związanych z prowadzeniem gospodarstwa rolnego pełnomocnikiem rolnika może być również przedstawiciel organizacji zrzeszającej rolników indywidualnych, której rolnik jest członkiem. Natomiast w sprawach związanych z ochroną praw konsumentów pełnomocnikiem może być przedstawiciel organizacji, do której zadań statutowych należy ochrona konsumentów. Ponadto, w sprawach związanych z ochroną własności przemysłowej pełnomocnikiem twórcy projektu wynalazczego może być również przedstawiciel organizacji, do której zadań statutowych należą sprawy popierania własności przemysłowej i udzielania pomocy twórcom projektów wynalazczych.
Czy mogę mieć trzech pełnomocników w postępowaniu przed sądem cywilnym?
Tak, bowiem należy wskazać, że aktualnie obowiązujące przepisy kodeksu postępowania cywilnego nie wskazują na maksymalną liczbę pełnomocników, których może strona postępowania ustanowić. Jednakże warto pamiętać o tym, że w przypadku ustanowienia np. czterech pełnomocników, będzie można uzyskać zwrot wynagrodzenia tylko jednego – co istotne – profesjonalnego pełnomocnika. W myśl art. 98 kodeksu postępowania cywilnego, strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony.
Czy sąd może wezwać do osobistego stawiennictwa, w sytuacji, gdy ustanowiony został pełnomocnik?
Tak, nawet w przypadku gdy ustanowiłeś pełnomocnika, sąd może, a w niektórych przypadkach nawet musi wezwać strony postępowania cywilnego do osobistego stawiennictwa. Przewodniczący, stosownie do okoliczności wydaje przed rozprawą na podstawie pozwu i innych pism procesowych zarządzenia mające na celu przygotowanie rozprawy. Przewodniczący może zatem np. wezwać strony do stawienia się na rozprawę osobiście lub przez pełnomocnika. Co więcej, sąd może również w celu dokładniejszego wyjaśnienia stanu sprawy zarządzić stawienie się stron lub jednej z nich osobiście albo przez pełnomocnika. W przypadku, gdy postępowanie toczy się przed sądem opiekuńczy, to sąd może nakazać osobiste stawiennictwo osoby pozostającej pod władzą rodzicielską lub opieką, jak również zarządzić przymusowe sprowadzenie takiej osoby.
Co to jest przymus adwokacko-radcowski?
Przepisy kodeksu postępowania cywilnego określają, że w niektórych sytuacjach istnieje konieczność działania przez pełnomocnika. Dlatego też, w postępowaniu przed Sądem Najwyższym obowiązuje zastępstwo stron przez adwokatów lub radców prawnych. Zastępstwo to dotyczy także czynności procesowych związanych z postępowaniem przed Sądem Najwyższym, podejmowanych przed sądem niższej instancji. Jednakże należy wskazać, że zasady tej nie stosuje się w postępowaniu o zwolnienie od kosztów sądowych oraz o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego oraz gdy stroną, jej organem, jej przedstawicielem ustawowym lub pełnomocnikiem jest sędzia, prokurator, notariusz albo profesor lub doktor habilitowany nauk prawnych, a także gdy stroną, jej organem lub jej przedstawicielem ustawowym jest adwokat, radca prawny lub radca Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa. Ponadto, przepisu tego nie stosuje się również wtedy, gdy zastępstwo procesowe Skarbu Państwa jest wykonywane przez Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa.
Podstawa prawna:
Art. 86 – 97 Ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. 1964 nr 43 poz. 296)
