- Reklama -
czwartek, 28 marca 2024
- Reklama -
Więcej
    Strona głównaPrawoKiedy zaginiony może zostać uznany za zmarłego?

    Kiedy zaginiony może zostać uznany za zmarłego?

    Musi upłynąć określony czas

    Należy pamiętać, że uznanie za zmarłego może nastąpić tylko po upływie określonego prawem terminu. Termin ten jest liczony od dnia, w której według istniejących wiadomości, dana osoba jeszcze żyła. Co ważne, długość tego terminu zależy od wieku osoby, w stosunku do której ma być wydane orzeczenie o uznaniu za zmarłego. Co do zasady zaginiony może być uznany za zmarłego, jeżeli upłynęło 10 lat od końca roku kalendarzowego, w którym według istniejących wiadomości jeszcze żył. Jeżeli jednak w chwili uznania za zmarłego zaginiony ukończyłby 70 lat wówczas wystarcza upływ 5 lat. Uznanie za zmarłego nie może również nastąpić przed końcem roku, w którym zaginiony ukończyłby 23 lata. Warto wiedzieć, ze inne terminy obowiązują w sytuacji, gdy do zaginięcia doszło w specjalnych okolicznościach. I tak osoba, która zaginęła w czasie podróży powietrznej lub morskiej w związku z katastrofą statku lub okrętu albo w związku z innym szczególnym zdarzeniem, może zostać uznana za zmarłą po upływie 6 miesięcy od dnia, w którym nastąpiła katastrofa albo inne szczególne zdarzenie. Jeżeli jednak nie można stwierdzić katastrofy statku lub okrętu, bieg tego 6-miesięcznego terminu rozpoczyna się z upływem roku od dnia, w którym statek lub okręt miał przybyć do portu przeznaczenia, a jeżeli nie miał portu przeznaczenia – z upływem lat dwóch od dnia, w którym była ostatnia o nim wiadomość. Z kolei ten, kto zaginął w związku z bezpośrednim niebezpieczeństwem dla życia nieprzewidzianym w paragrafach poprzedzających, ten może być uznany za zmarłego po upływie roku od dnia, w którym niebezpieczeństwo ustało albo według okoliczności powinno było ustać. Do takich zdarzeń możemy zaliczyć powódź, trzęsienie ziemi, zejście lawiny, pożar, czy katastrofę budowlaną.


    Domniemania w kwestii uznania za zmarłego

    Trzeba mieć na uwadze, że w przypadku uznania za zmarłego istnieją dwa domniemania. Po pierwsze domniemywa się, że zaginiony zmarł w chwili oznaczonej w orzeczeniu o uznaniu za zmarłego. Jako chwilę domniemanej śmierci zaginionego oznacza się chwilę, która według okoliczności jest najbardziej prawdopodobna. W razie braku wszelkich danych jest to pierwszy dzień terminu, z którego upływem uznanie za zmarłego stało się możliwe. Jeżeli w orzeczeniu o uznaniu za zmarłego czas śmierci został oznaczony tylko datą dnia, za chwilę domniemanej śmierci zaginionego uważa się koniec tego dnia. Jeżeli zaś kilka osób utraciło życie podczas grożącego im wspólnie niebezpieczeństwa, domniemywa się, że zmarły jednocześnie.

    Wniosek o uznanie za zmarłego

    Warto wiedzieć, że do zgłoszenia wniosku o uznanie za zmarłego uprawniony jest każdy zainteresowany. Może to być zarówno krewny lub osoba emocjonalnie związana z zaginionym, jak i każdy, kto ma interes prawny w uzyskaniu postanowienia o uznaniu za zmarłego, np. wierzyciel. W sprawach o uznanie za zmarłego właściwy jest sąd rejonowy ostatniego miejsca zamieszkania zaginionego. W razie braku miejsca zamieszkania właściwym jest sąd ostatniego miejsca pobytu. W sytuacji zaś, gdy nie jest to możliwe do ustalenia sprawę rozpatruje sąd dla miasta stołecznego Warszawy. Co ważne, przedmiotowy wniosek można zgłosić nie wcześniej niż na rok przed końcem terminu, po upływie którego zaginiony może być uznany za zmarłego. Jeżeli jednak uznanie za zmarłego może nastąpić po upływie roku lub krótszego niż rok terminu od zdarzenia, które uzasadnia prawdopodobieństwo śmierci zaginionego, wówczas taki wniosek można zgłosić dopiero po upływie tego terminu. Wniosek o uznanie za zmarłego powinien zawierać wszelkie dane niezbędne dla pisma procesowego, czyli oznaczenie sądu, imię i nazwisko stron, pełnomocników, oznaczenie rodzaju pisma, podstawę podpisy, wymienienie załączników. Dodatkowo we wniosku należy określić:

    • imię, nazwisko i wiek zaginionego, imiona jego rodziców oraz nazwisko rodowe matki,
    • ostatnie znane miejsce zamieszkania i pobytu zaginionego.

    Trzeba również uprawdopodobnić okoliczności uzasadniające wniosek, czyli przedstawić wszystkie znane fakty i dowody. Nie jest jednak konieczne wskazywanie domniemanej chwili śmierci zaginionego. Leży to bowiem w gestii sądu, który po przeprowadzeniu postępowania dowodowego sam oznaczy najbardziej prawdopodobną chwilę śmierci tej osoby.


    Postępowanie o uznanie za zmarłego

    Jeżeli sąd stwierdzi, iż zawarte w treści wniosku przesłanki są wystarczające do rozpoznania sprawy, wówczas zarządza ogłoszenie o wszczęciu postępowania. Takie ogłoszenie powinno zawierać:

    • imię i nazwisko oraz adres wnioskodawcy,
    • dane dotyczące osoby zaginionego oraz istotne okoliczności znane z akt sprawy, które mogą przyczynić się do wykrycia zaginionego,
    • wezwanie skierowane do zaginionego, aby w oznaczonym terminie, nie krótszym niż 3, a nie dłuższym niż 6 miesięcy, zgłosił się, gdyż w przeciwnym razie może być uznany za zmarłego,
    • wezwanie skierowane do wszystkich osób, które mogą udzielić wiadomości o zaginionym, aby w powyższym terminie przekazały je sądowi.

    Ogłoszenie umieszcza się w piśmie poczytnym na terenie całej Polski oraz podaje do publicznej wiadomości w miejscu ostatniego miejsca zamieszkania osoby zaginionej. Sąd może zarządzić zamieszczenie ogłoszenia w jeszcze innych pismach oraz podać je do publicznej wiadomości również w inny sposób, np. w Internecie. Jeżeli w wyznaczonym terminie nie pojawi się żadna informacja na temat zaginionego, wówczas sąd może wydać stosowne orzeczenie. Przed wydaniem postanowienia uznającego zaginionego za zmarłego sąd powinien jednak, w miarę możności, wysłuchać osoby bliskie zaginionego. W sytuacji, gdy w toku tego postępowania okaże się, że śmierć zaginionego jest niewątpliwa, wówczas sąd przeprowadza postępowanie o stwierdzenie zgonu.


    Kiedy można uchylić postanowienie o uznaniu za zmarłego?

     
    Wniosek o uchylenie postanowienia orzekającego uznanie za zmarłego może zgłosić każdy zainteresowany. Ponadto sąd może także uchylić je z urzędu. Takie postanowienie zostanie uchylone jeżeli istnieje dowód, że osoba uznana za zmarłą żyje. W wypadku udowodnienia innej chwili śmierci niż oznaczona w postanowieniu o uznaniu za zmarłego, sąd uchyla postanowienie o uznaniu za zmarłego tylko wówczas, gdy równocześnie stwierdza zgon. Postanowienie o uznaniu za zmarłego zostanie uchylone niezwłocznie i bez dalszego postępowanie także wtedy, gdy zaginiony zgłosi się w sądzie i udowodni swoją tożsamość.

    Podstawa prawna:

    art. 29-32 Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014r., poz. 121 ze zm.),
    art. 526-534, art. 539-543 Ustawy z dnia 17 listopada 1964r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2014r. poz. 101).

     

    POWIĄZANE ARTYKUŁY
    - Reklama -

    NAJPOPULARNIEJSZE