Potoczne znaczenie wydziedziczenia
Testator może pozbawić spadkobiercę ustawowego jego udziału w spadku poprzez powołanie do spadku innej osoby. Wówczas można mówić o wyłączeniu od dziedziczenia, które następuje w sposób dorozumiany. Można dokonać powyższego wyłączenia również w testamencie negatywnym, którego treść obejmuje tylko owo wyłączenie ustawowego spadkobiercy (spadkobierców) od dziedziczenia (por. E. Skowrońska-Bocian, Prawo spadkowe, Warszawa 2009, wyd. 6, s. 108).
Meritum wydziedziczenia sensu stricto
Wydziedziczenie sensu stricto – inaczej niż w przypadku wydziedziczenia w potocznym tego słowa znaczeniu – jest pozbawieniem zstępnych, małżonka oraz rodziców prawa do zachowku. Pozbawienie zachowku to najsurowsza sankcja w stosunku do postępującego nagannie spadkobiercy ustawowego (por. E. Skowrońska-Bocian, Prawo spadkowe, Warszawa 2009, wyd. 6, s. 108-109).
Przesłanki wydziedziczenia
Według art. 1008 k.c. spadkodawca może w testamencie pozbawić zstępnych, małżonka i rodziców zachowku, jeżeli uprawniony do zachowku:
1) wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego;
2) dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci;
3) uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.
Wskazanie przyczyny wydziedziczenia
Przyczyna wydziedziczenia uprawnionego do zachowku powinna wynikać z treści testamentu (art. 1009 k.c.).
Przebaczenie
Spadkodawca nie może wydziedziczyć uprawnionego do zachowku, jeżeli mu przebaczył (art 1010 § 1 k.c.). Jeżeli w chwili przebaczenia spadkodawca nie miał zdolności do czynności prawnych, przebaczenie jest skuteczne, gdy nastąpiło z dostatecznym rozeznaniem (por. art. 1010 § 2 k.c.).
Uprawnienie zstępnych wydziedziczonego
Zstępni wydziedziczonego zstępnego są uprawnieni do zachowku, chociażby przeżył on spadkodawcę (art. 1011 k.c.).
Podstawa prawna:
Art. 1008, 1009, 1010, 1011 Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (tekst jednolity: Dz.U. z 2014 r., poz. 121).
