- Reklama -
czwartek, 28 marca 2024
- Reklama -
Więcej
    Strona głównaPrawoDziedziczenie zachowku

    Dziedziczenie zachowku

    Zgodnie z treścią art. 991 KC, zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni – dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach – połowa wartości tego udziału. Jest to właśnie omawiany zachowek. Pamiętajmy, że jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia. Roszczenie o zachowek z art. 991 § 1 KC może być realizowane przez spadkobierców zarówno ustawowych jak i testamentowych. Użycie sformułowania "byliby powołani do spadku" w treści art. 991 § 1 KC, ma jedynie na celu określenie, że zachowek nie przysługuje "zawsze" zstępnym czy rodzicom, lecz "tylko wtedy" gdy osoby te dziedziczyłby w konkretnej sytuacji.

    Nie zapominajmy, że nie wszyscy spadkobiercy ustawowi czy testamentowi będą z mocy samego prawa uprawnieni do zachowku. Przy ustalaniu bowiem udziału spadkowego stanowiącego podstawę do obliczania zachowku uwzględnia się spadkobierców niegodnych oraz spadkobierców, którzy spadek odrzucili, natomiast nie uwzględnia się spadkobierców, którzy zrzekli się dziedziczenia albo zostali wydziedziczeni.

    Pamiętajmy, że przy obliczaniu zachowku nie uwzględnia się zapisów zwykłych i poleceń, natomiast dolicza się do spadku, stosownie do przepisów poniższych, darowizny oraz zapisy windykacyjne dokonane przez spadkodawcę. Nie dolicza się także do spadku drobnych darowizn, zwyczajowo w danych stosunkach przyjętych, ani dokonanych przed więcej niż dziesięciu laty, licząc wstecz od otwarcia spadku, darowizn na rzecz osób nie będących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku, a także darowizn uczynionych przez spadkodawcę w czasie, kiedy nie miał zstępnych. Nie dotyczy to jednak wypadku, gdy darowizna została uczyniona na mniej niż trzysta dni przed urodzeniem się zstępnego. Przy obliczaniu zachowku należnego małżonkowi nie dolicza się do spadku darowizn, które spadkodawca uczynił przed zawarciem z nim małżeństwa.

    Ustawodawca przewidział możliwość dziedziczenia prawa do zachowku, przy czym należy wyraźnie podkreślić, że należy spełnić ku temu określone przesłanki. Zgodnie z art. 1002 KC, roszczenie z tytułu zachowku przechodzi na spadkobiercę osoby uprawnionej do zachowku tylko wtedy, gdy spadkobierca ten należy do osób uprawnionych do zachowku po pierwszym spadkodawcy. Mając zatem na uwadze powyższą regulację należy stwierdzić, że aby można było odziedziczyć zachowek trzeba być uprawnionym do zachowku po pierwszym spadkodawcy. Krąg uprawnionych w takiej sytuacji nie ulega jakiejkolwiek zmianie, dlatego też obejmuje rodziców, zstępnych oraz małżonków pierwszego spadkodawcy, którzy są równocześnie spadkobiercami po zmarłej osobie, która też była uprawniona do zachowku. Roszczenia uprawnionego z tytułu zachowku oraz roszczenia spadkobierców o zmniejszenie zapisów zwykłych i poleceń przedawniają się z upływem lat pięciu od ogłoszenia testamentu. Przed 23 października 2011 r. termin ten był krótszy, wynosił bowiem trzy lata.

    Na zakończenie warto też przytoczyć wyrok sądu apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 24 sierpnia 2012 r. (sygn. akt I Acz 548/12), zgodnie z którym powództwo o zachowek wiąże się często z przeprowadzeniem wielowątkowego postępowania dowodowego i aktywnym udziałem stron w procesie. Sprawy te dotyczą sfery majątkowej stron, przez co ich przebieg niejednokrotnie jest skomplikowany, wymagający wiedzy fachowej. Tym samym uzyskanie prawa do zachowku może okazać się dosyć długą i skomplikowaną drogą, chyba że rodzina umie się ze sobą dogadać.

    POWIĄZANE ARTYKUŁY
    - Reklama -

    NAJPOPULARNIEJSZE