Zatem brak pełnej zdolności do czynności prawnych, z racji nieukończenia przez sprawcę szkody osiemnastego roku życia w chwili jej wystąpienia nie zwalnia go z obowiązku naprawienia szkody, co więcej na mocy art. 415 k.c. kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. Tym samym małoletni, który ukończył lat trzynaście odpowiada za szkodę, jeśli można mu przypisać winę.
Przypisanie komuś winy jest uzależnione od zaistnienia bezprawności zachowania sprawcy szkody, świadomości lub chęci wyrządzenia szkody (zły zamiar sprawcy szkody), bądź niedołożeniu należytej staranności (niedbalstwo sprawcy szkody), poczytalności sprawcy oraz ukończeniu przez sprawcę trzynastego roku życia.
Nie powinno być w sprawie kwestionowane, że uzyskiwanie stanu dojrzałości fizycznej i umysłowej, pozwalającej na racjonalne podejmowanie decyzji i kierowanie swoim zachowaniem, jest procesem długotrwałym i nie można w tym przypadku wyznaczyć wyraźnej granicy wieku, od której małoletni ponosić będzie pełną odpowiedzialność za swoje czyny.
Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 11 stycznia 2001 r. (IV CKN 1469/00) stwierdził, że z art. 426 k.c. wynika a contrario domniemanie prawne usuwalne, że małoletni, który ukończył 13 lat, jest osobą dojrzałą w stopniu pozwalającym na ponoszenie winy. W razie zatem stwierdzenia, że małoletni pozwany w chwili wyrządzenia szkody miał ukończone 13 lat, rzeczą tego małoletniego jest obalenie wspomnianego domniemania przez wykazanie, iż w czasie wypadku nie osiągnął on jeszcze odpowiedniego stopnia rozwoju intelektualnego. W przeciwnym razie zostanie on uznany za zdolnego do ponoszenia winy i będzie mógł odpowiadać za szkodę na zasadzie winy.
Reasumując, w dziedzinie zdolności deliktowej kodeks cywilny zrównuje małoletniego powyżej trzynastu lat z osobami pełnoletnimi, który po osiągnięciu tego wieku nabywa tzw. zdolność deliktową, w konsekwencji czego ponosi odpowiedzialność za szkodę spowodowaną konkretnym czynem. Sąd może jednak uwzględnić stopień rozeznania sprawcy i uwolnić go od odpowiedzialności.
Źródło:
r.pr. Wojciech Dubis, Komentarz Cywilny pod redakcją prof. Dr hab. Edwarda Gniewka, wyd. C.H. BECK, Warszawa 2008.
