- Reklama -
czwartek, 28 marca 2024
- Reklama -
Więcej
    Strona głównaPrawoPrzedawnienie roszczenia o zachowek

    Przedawnienie roszczenia o zachowek

    Zgodnie z treścią art. 991 Kodeksu cywilnego, zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni – dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach – połowa wartości tego udziału. Jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia.

    Roszczenie o zachowek staje się wymagalne według ogólnych reguł wskazanych w art. 455 KC. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. Natura prawna długu z tytułu zachowku nie różni się zasadniczo od innych długów spadkowych, o jakich mowa w art. 922 § 3 KC, z tym jedynie, że w sposób odmienny ustawodawca ukształtował zakres odpowiedzialności, co wynika z treści przepisu art. 1000 § 2 KC – jeżeli obdarowany sam jest uprawniony do zachowku, ponosi on odpowiedzialność względem innych uprawnionych do zachowku tylko do wysokości nadwyżki przekraczającej jego własny zachowek. W tej sytuacji wymagalność tego długu wynika z zasad ogólnych, zawartych w art. 455 KC.

    23 października 2011 r. weszła w życie istotna zmiana przepisów polegająca na wydłużeniu okresu, w którym można żądać należnego zachowku. Zgodnie z nowym brzmieniem art. 1007 KC, roszczenia uprawnionego z tytułu zachowku oraz roszczenia spadkobierców o zmniejszenie zapisów zwykłych i poleceń przedawniają się z upływem lat pięciu od ogłoszenia testamentu. Roszczenie przeciwko osobie obowiązanej do uzupełnienia zachowku z tytułu otrzymanych od spadkodawcy zapisu windykacyjnego lub darowizny przedawnia się z upływem lat pięciu od otwarcia spadku. Dla przypomnienia, poprzedni okres czasu przedawnienia omawianego roszczenia wynosił 3 lata. Jak zaznaczył sąd apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 15 lutego 2013 r. (sygn. akt VI ACa 1157/12), początek biegu przedawnienia roszczenia o zachowek w rozumieniu art. 1007 § 1 KC, liczony od chwili wymagalności tego roszczenia winno się ustalać dla każdego przypadku osobno. Sformułowanie zawarte w art. 1007 § 1 KC winno być tak odczytywane, aby wiodło do rozstrzygnięć, uwzględniających słuszny interes uprawnionych do zachowku. Warto przy tym podkreślić, że bieg przedawnienia roszczenia o udział w schedzie nie rozpocznie się, jeśli uprawniony nie wie o swoim prawie.

    Na zakończenie jeszcze jedna ważna informacja – dyspozycja omawianego przepisu stanowi jednoznacznie, że roszczenie z tytułu zachowku ulega przedawnieniu z upływem lat pięciu od ogłoszenia testamentu. Bez znaczenia natomiast pozostaje chwila dowiedzenia się o powołaniu do spadku. Odstępstwo od powyższej reguły wymagalności wynikającej z art. 1007 § 1 KC jest uzasadnione między innymi, gdy:

    • spadkobierca pozostawił kilka testamentów, które zostały otwarte oraz ogłoszone, kiedy konieczne jest wstępne rozstrzygnięcie, który z pozostawionych testamentów jest ważny i skuteczny,
    • nie jest możliwe ustalenie wartości zachowku ze względu na niemożność stwierdzenia, czy spadkodawca doszedł do dziedziczenia po innej osobie, który to termin przedawnienia nie biegnie do czasu wyjaśnienia tej okoliczności,
    • na rzecz uprawnionego do zachowku został w testamencie ustanowiony zapis, pod warunkiem zawieszającym-wówczas termin przedawnienia biegnie od ziszczenia się lub nie ziszczenia się warunku.

     

    POWIĄZANE ARTYKUŁY
    - Reklama -

    NAJPOPULARNIEJSZE