Wyłączenie zniesienia współwłasności.
Uprawnienie do żądania zniesienia współwłasności może być wyłączone przez czynność prawną na czas nie dłuższy niż lat pięć. Oznacza to, że w okresie trwania wyłączenia, współwłaściciele nie mogą znieść współwłasności. Jest dopuszczalne przedłużenie okresu trwania wyłączenia na okres kolejnych pięciu lat. Przedłużenia można ponawiać.
Rodzaje podziału rzeczy wspólnej.
Na gruncie KC możemy wyróżnić trzy podstawowe sposoby zniesienia współwłasności:
– podział rzeczy wspólnej;
– przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicielowi oraz
– sprzedaż rzeczy wspólnej i podział uzyskanej w ten sposób kwoty między współwłaścicieli.*
Umowne zniesienie współwłasności.
Strony mogą dokonać umownego zniesienia współwłasności, gdy są one zgodne co do samego zniesienia współwłasności, jak i do sposobu w jaki zniesienie ma być dokonane. W przypadku braku porozumienia odnośnie chęci zniesienia współwłasności oraz sposobu jego zniesienia, każdy współwłaściciel może wystąpić do sądu z żądaniem zniesienia współwłasności.
Sądowe zniesienie współwłasności.
Sąd znosząc współwłasność wydaje postanowienie, które zapada w postępowaniu nieprocesowym. Wartość poszczególnych udziałów może być wyrównana przez dopłaty pieniężne. Przy podziale gruntu sąd może obciążyć poszczególne części potrzebnymi służebnościami gruntowymi.
Podział rzeczy wspólnej.
Każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Żądanie to nie ulega przedawnieniu. Zgodnie z art. 211 KC, każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo, że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości. Ograniczeniem podziału rzeczy wspólnej w przypadku nieruchomości, może być sprzeczność podziału z planem zagospodarowania przestrzennego.* Nie można podzielić rzeczy wspólnej w przypadku, w którym podział powodowałby sprzeczność z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy. Rzeczy wspólnej nie dzieli się gdyby podział pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości.
Przyznanie rzeczy wspólnej jednemu ze współwłaścicieli.
Fizyczny podział rzeczy, nie zawsze jest możliwy. W takiej sytuacji wspólna rzecz jest przyznana stosownie do okoliczności jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych. Przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych może odbyć się umownie – gdy współwłaściciele są zgodni co do takiego podziału, jak i sądownie. W postępowaniu sądowym sąd orzeka o obowiązku spłaty współwłaścicieli stosownie do okoliczności. Termin spłat pozostałych współwłaścicieli i rozłożenia na raty nie może przekroczyć 10 lat.
Sprzedaż rzeczy wspólnej.
Zniesienie współwłasności może nastąpić poprzez sprzedaż rzeczy wspólnej oraz podział uzyskanej kwoty zgodnie z wielkością udziałów jakie mieli współwłaściciele w rzeczy wspólnej. Sprzedaż rzeczy wspólnej może zostać dokonana w drodze zniesienia współwłasności w drodze sądowej lub umownej.
W przypadku umownej sprzedaży, właściciele sami sprzedają rzecz wspólną. W postępowaniu sądowym sprzedaż następuje, gdy nie można podzielić rzeczy fizycznie, oraz w przypadku trudności w przyznaniu rzeczy na własność jednemu ze współwłaścicieli. Współwłaściciele mogą przed sądem wyrazić zgodę na sprzedaż rzeczy wspólnej. Do takiej sprzedaży mają zastosowanie przepisy Kodeksu postępowania cywilnego. Rzecz sprzedaje się w drodze egzekucji.
Karolina Potempa – prawnik
*Komentarz do art. 211 KC, red. E. Gniewek / Cisek/Górska, System Informacji Prawnej Leglis.
