Tak naprawdę celem udzielenia zabezpieczenia jest zwiększenie skuteczności postępowania cywilnego poprzez zapewnienie, że pomimo upływu czasu koniecznego dla rozstrzygnięcia sprawy możliwym będzie osiągnięcie zamierzonych przez stronę celów tego postępowania. W tym szeroko pojmowanym zakresie dokonywać należy oceny łącznego zaistnienia przesłanek określonych KPC, a warunkujących udzielenie zabezpieczenia w postaci uprawdopodobnienia roszczenia i interesu prawnego w uzyskaniu zabezpieczenia. Oczywiście możliwość żądania zabezpieczenia powództwa, a dokładniej dochodzonego roszczenia, nie nakłada na stronę obowiązku udowodnienia dochodzonego roszczenia, czy też jego uprawdopodobnienia w stopniu graniczącym z pewnością, a wymaga jedynie by występowała szansa na jego istnienie.
Wydawany w postępowaniu nakazowym nakaz zapłaty jest z mocy samego prawa tytułem zabezpieczenia, wykonywalnym bez konieczności nadawania mu klauzuli wykonalności. Tym samym już po wydaniu takiego nakazu, możliwe jest wszczęcie postępowania w przedmiocie zabezpieczenia dochodzonego roszczenia. Wniosek w tej materii ma prawo złożyć wierzyciel, tak aby zagwarantować sobie zapłatę przez dłużnika. Ważną kwestią jest to, że omawiany wniosek może zostać złożony nawet przed uprawomocnieniem się wydanego nakazu zapłaty (czyli de facto wówczas, gdy dłużnik ma jeszcze czas na złożenie zarzutów wobec wydanego nakazu).
Warto w tym miejscu przypomnieć, że sąd wydaje nakaz zapłaty, jeżeli powód dochodzi roszczenia pieniężnego albo świadczenia innych rzeczy zamiennych, a okoliczności uzasadniające dochodzone żądanie są udowodnione dołączonym do pozwu:
- dokumentem urzędowym,
- zaakceptowanym przez dłużnika rachunkiem,
- wezwaniem dłużnika do zapłaty i pisemnym oświadczeniem dłużnika o uznaniu długu,
- zaakceptowanym przez dłużnika żądaniem zapłaty, zwróconym przez bank i nie zapłaconym z powodu braku środków na rachunku bankowym.
Sąd wydaje również nakaz zapłaty przeciwko zobowiązanemu z weksla, czeku, warrantu lub rewersu należycie wypełnionego, których prawdziwość i treść nie nasuwają wątpliwości. W razie przejścia na powoda praw z weksla, z czeku, z warrantu lub z rewersu, do wydania nakazu niezbędne jest przedstawienie dokumentów do uzasadnienia roszczenia, o ile przejście tych praw na powoda nie wynika bezpośrednio z weksla, z czeku, z warrantu lub z rewersu. Sąd wydaje nakaz zapłaty na podstawie dołączonej do pozwu umowy, dowodu spełnienia wzajemnego świadczenia niepieniężnego oraz dowodu doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, jeżeli powód dochodzi należności zapłaty świadczenia pieniężnego lub odsetek w transakcjach handlowych określonych w ustawie z dnia 12 czerwca 2003 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Sąd może wreszcie wydać nakaz zapłaty, jeżeli bank dochodzi roszczenia na podstawie wyciągu z ksiąg bankowych podpisanego przez osoby upoważnione do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych banku i opatrzonego pieczęcią banku oraz dowodu doręczenia dłużnikowi pisemnego wezwania do zapłaty.
Zabezpieczenia kwot zasądzonych nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym dokonuje komornik. Ściąga on w tym celu od dłużnika i składa do depozytu sądowego kwotę zasądzoną nakazem lub mniejszą wraz z odsetkami. Ma obowiązek ustalić również opłatę od wniosku o zabezpieczenie roszczenia, której wysokość zależy tak naprawdę od wysokości zabezpieczenia. Pamiętajmy oczywiście, że powód wnosząc o dokonanie zabezpieczenia jest obowiązany wskazać sposób zabezpieczenia. Sąd na wniosek pozwanego może ograniczyć zabezpieczenie według swego uznania.
