Zasiedzenie własności nieruchomości
Zasiedzieć można każdą nieruchomość – gruntową (a także jej fizyczną część), budynkową, lokalową. Może to uczynić zarówno osoba fizyczna, jak i prawna, jeśli zaistnieją określone w ustawie przesłanki.
Po pierwsze, ustawodawca określa, iż zasiedzenia może dokonać tylko posiadacz samoistny, czyli ten, kto postępuje z rzeczą jak właściciel, o czym świadczą okoliczności dostrzegalne dla innych osób, wyrażając tym samym wolę wykonywania względem niej prawa własności. Posiadanie samoistne musi być nieprzerwane. W kodeksie cywilnym istnieje domniemanie ciągłości posiadania oraz zasada, że przemijająca przeszkoda w wykonywaniu posiadania nie pozbawia go charakteru posiadania ciągłego. Poza tym obowiązuje zasada, że posiadanie przywrócone poczytuje się za nieprzerwane.
Po drugie, musi nastąpić upływ oznaczonego w ustawie czasu – dla osób będących w dobrej wierze dwadzieścia lat, a w złej – trzydzieści. Przykładowo w złej wierze będzie osoba, która zawarła umowę przeniesienia własności nieruchomości bez wymaganej w kodeksie cywilnym formy aktu notarialnego. W doktrynie nie ma jednolitego stanowiska, co do złej i dobrej wiary, każdy przypadek osądza się więc osobno.
Istotne jest, że można doliczyć do czasu zasiedzenia nieruchomości również okres czasu, przez który poprzednik prawny był w posiadaniu nieruchomości, jeżeli więc osoba, będąca poprzednim posiadaczem samoistnym w dobrej wierze posiadała nieruchomość przez osiem lat do upływu terminu zasiedzenia wystarczy już dwanaście lat. Analogiczna sytuacja ma miejsce w przypadku posiadacza samoistnego w złej wierze, z tą różnicą, że tu potrzebny jest upływ trzydziestu lat.
Zasiedzenie własności skutkuje nabyciem przez posiadacza samoistnego z upływem ostatniego dnia określonego terminu prawa własności nieruchomości. Osoba, która nabyła własność w drodze zasiedzenia, może żądać, by sąd stwierdził to swoim orzeczeniem (postanowienie o stwierdzeniu zasiedzenia).
Zasiedzenie własności rzeczy ruchomych
W przypadku zasiedzenia własności rzeczy ruchomych ustawodawca również wprowadza wymóg posiadania samoistnego. Pozostałe przesłanki zostały ukształtowane inaczej, aniżeli w przypadku nieruchomości. Wprowadzony został trzyletni termin zasiedzenia oraz istotnym jest, że posiadacz samoistny musi być w dobrej wierze. Jest to przesłanka niezbędna, zła wiara dyskwalifikuje zasiedzenie ruchomości. W dobrej wierze jest posiadacz samoistny, który jest przeświadczony, że służy mu prawo własności do rzeczy, a to jego przekonanie jest usprawiedliwione okolicznościami. Dobra wiara musi trwać od początku upływu trzyletniego terminu przez cały jego czas (w przypadku nieruchomości liczy się chwila „wejścia w posiadanie”).
Źródło:
– ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny,
– „Kodeks cywilny. Komentarz. Tom II. Własność i inne prawa rzeczowe” pod red. Andrzeja Kidyby.
