Nazwisko dziecka z małżeństwa
Generalną zasadą jest, że dziecko, co do którego istnieje domniemanie, że pochodzi od męża matki, nosi nazwisko będące nazwiskiem obojga małżonków. W przypadku, gdy małżonkowie mają różne nazwiska, dziecko nosi nazwisko wskazane w ich zgodnych oświadczeniach. Takie oświadczenia są składane w urzędzie stanu cywilnego, jeszcze przed zawarciem małżeństwa, jednocześnie ze złożeniem oświadczeń w sprawie nazwisk przyszłych małżonków. Mogą więc oni wskazać, że dziecko będzie nosiło nazwisko jednego z nich albo nazwisko utworzone przez połączenie nazwiska matki z nazwiskiem ojca dziecka. W sytuacji, gdy nie złożyli zgodnych oświadczeń w sprawie nazwiska dziecka, nosi ono nazwisko składające się z nazwiska matki i dołączonego do niego nazwiska ojca. W ten sam sposób ustala się nazwisko dziecka, którego rodzice zawarli małżeństwo po urodzeniu się dziecka. Jeżeli jednak rodzice zawarli małżeństwo po ukończeniu przez dziecko 13 lat, również ono musi wyrazić zgodę na zmianę nazwiska. Rodzice mogą dokonać zmiany wcześniejszego oświadczenia lub złożyć je (jeżeli nie dokonali tego przed ślubem) przy sporządzaniu aktu urodzenia pierwszego wspólnego dziecka.Nazwisko łączone
Istnieją pewne ograniczenia co do nazwiska łączonego. Nazwisko dziecka utworzone przez połączenie nazwiska matki z nazwiskiem ojca dziecka albo przez połączenie nazwiska jednego z rodziców z nazwiskiem jego małżonka, od którego dziecko nie pochodzi, nie może bowiem składać się z więcej niż dwóch członów. Wówczas w skład nazwiska dziecka wchodzą pierwsze człony nazwisk podlegających połączeniu, chyba że w wyniku połączenia powstałoby nazwisko, którego człony są jednakowe.
Nazwisko dziecka a uznanie ojcostwa
W sytuacji, gdy ojciec uznał ojcostwo, dziecko nosi nazwisko wskazane w zgodnych oświadczeniach rodziców, składanych jednocześnie z oświadczeniami koniecznymi do uznania ojcostwa. Również i w tym wypadku rodzice mogą wskazać nazwisko jednego z nich albo nazwisko utworzone przez połączenie nazwiska matki z nazwiskiem ojca dziecka. Jeżeli rodzice nie złożyli zgodnych oświadczeń w sprawie nazwiska dziecka, nosi ono nazwisko składające się z nazwiska matki i dołączonego do niego nazwiska ojca. W przypadku, gdy uznanie i zmiana nazwisko nastąpiły po ukończeniu przez dziecko 13 lat, do takiej zmiany niezbędna jest także jego zgoda.
Nazwisko dziecka przy sądowym ustaleniu ojcostwa
W przypadku sądowego ustalenia ojcostwa w pierwszej kolejności decyduje zgodne oświadczenie rodziców. Jeżeli rodzice nie złożyli zgodnych oświadczeń w sprawie nazwiska dziecka, nosi ono nazwisko składające się z nazwiska matki i dołączonego do niego nazwiska ojca. W sytuacji, gdy dziecko ukończyło 13 lat, do zmiany nazwiska jest potrzebna jego zgoda. W tym wypadku decyduje chwila uprawomocnienia się orzeczenia.
Nazwisko dziecka a nieustalone ojcostwa
W przypadku, gdy ojcostwo nie zostało ustalone w żaden wyżej wymieniony sposób wówczas dziecko nosi nazwisko matki, takie jakie nosiła w chwili urodzenia dziecka.
Dziecko nieznanych rodziców
Dziecku nieznanych rodziców nazwisko nadaje sąd opiekuńczy, w trybie postępowania nieprocesowego. Jeżeli jest to możliwe sąd ten ustala również miejsce i datę urodzenia dziecka, nadaje dziecku imię oraz określa, jakie imiona rodziców i ich nazwiska mają być wpisane do aktu urodzenia. W razie nieustalenia miejsca urodzenia dziecka, za miejsce urodzenia uważa się miejsce znalezienia dziecka. Na podstawie orzeczenia sądu opiekuńczego sporządza się akt urodzenia
Dzieci pochodzące od tych samych rodziców
Dzieci pochodzące od tych samych rodziców noszą takie samo nazwisko. Oczywiście, jeżeli przepisy wymagają zgody dziecka do zmiany nazwiska, wówczas taka zgoda jest konieczna. W przypadku dzieci tych samych rodziców zazwyczaj nazwisko pierwszego dziecka określa nazwisko, które noszą dzieci urodzone później.
Nazwisko męża matki
Jeżeli matka małoletniego dziecka zawarła małżeństwo z mężczyzną, który nie jest ojcem tego dziecka, małżonkowie mogą złożyć przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego zgodne oświadczenia, że dziecko będzie nosić takie samo nazwisko, jakie nosi albo nosiłoby ich wspólne dziecko. Do zmiany nazwiska dziecka, które ukończyło 13 lat, jest potrzebna oczywiście jego zgoda. Nadanie dziecku nazwiska w ten sposób nie jest dopuszczalne, jeżeli nosi ono nazwisko ojca albo nazwisko utworzone na podstawie zgodnych oświadczeń rodziców dziecka przez połączenie nazwiska matki z nazwiskiem ojca dziecka.
