Aplikacja notarialna przeszła ostatnimi czasy szereg poważnych zmian, wśród których warto przypomnieć likwidację asesury, jako koniecznego elementu szkolenia każdego przyszłego notariusza. W zamian za to aplikacja notarialna zostanie wydłużona i ostatecznie będzie trwała 3,5 roku. Nie są to jednak jedyne zmiany jakie szykuje polski resort sprawiedliwości.
Organizacja aplikacji notarialnej odbywa się z uwzględnieniem przepisów ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. – Prawo notariacie. Zgodnie z powyższym aktem prawnym, nabór na aplikację notarialną przeprowadza się w drodze egzaminu wstępnego. Aplikantem notarialnym może być osoba, która spełnia warunki określone w omawianej ustawie i uzyskała pozytywną ocenę z egzaminu wstępnego. Aplikant notarialny może być również zatrudniony przez notariusza prowadzącego kancelarię lub przez radę izby notarialnej. Aplikant notarialny odbywa aplikację u notariusza, z którym zawarł umowę o pracę, a w przypadku zatrudnienia przez radę izby notarialnej, u notariusza wyznaczonego przez tę radę.
Notariusz, u którego aplikant notarialny odbywa aplikację, kieruje przez cały okres aplikacji szkoleniem aplikanta notarialnego, zapoznaje go z czynnościami należącymi do zakresu obowiązków notariusza i współdziała w tym zakresie z innymi osobami szkolącymi aplikanta notarialnego, mając na uwadze, że w trakcie aplikacji aplikant notarialny sporządza co najmniej 70 projektów aktów notarialnych i co najmniej po 14 projektów innych czynności notarialnych, o których mowa w art. 79 pkt 1a, 2, 4, 5, 7 i 8 omawianej ustawy, z tym że co najmniej 50 projektów aktów notarialnych oraz co najmniej po 10 projektów wskazanych innych czynności notarialnych aplikant notarialny sporządza przed upływem 2 lat i 6 miesięcy aplikacji. Przed upływem 2 lat i 6 miesięcy aplikacji rada izby notarialnej przeprowadza kolokwium dla aplikantów ubiegających się o otrzymanie upoważnienia do wykonywania określonych czynności notarialnych, w celu sprawdzenia umiejętności ich wykonywania.
Znacznie bardziej interesująca kwestią dla każdego obecnego jak i przyszłego aplikanta jest przeprowadzanie tzw. fakultatywnych kolokwiów. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że takie „sprawdziany” są obowiązkowe chociażby na aplikacji adwokackiej czy radcowskiej – każdego roku szkoleniowego. W przypadku aplikacji notarialnej ustawodawca chce, aby udział w kolokwium był uzależniony wyłącznie od woli aplikanta, a dokładniej od chęci wykonywania przez niego oznaczonych czynności notarialnych. Jak zostało wskazane już wcześniej, przed upływem 2 lat i 6 miesięcy aplikacji rada izby notarialnej przeprowadza kolokwium dla aplikantów ubiegających się o otrzymanie upoważnieni do dokonywania określonych czynności zawodowych, w celu sprawdzenia umiejętności wykonywania czynności notarialnych, o których mowa w art. 79 pkt 2, 4, 7 i 8 (sporządza poświadczenia, spisywanie protokołów, sporządzanie wypisów, odpisów i wyciągów dokumentów; sporządzanie, na żądanie stron, projektów aktów, oświadczeń i innych dokumentów).
