Wskazane na wstępie rozstrzygnięcia Urzędu Ochrony konkurencji i Konsumentów dotyczą:
- Aegon TU na Życie – kara finansowa w wysokości 23.446.206,00 zł oraz nakaz zaniechania praktyki;
- Idea Bank – kara finansowa w wysokości 4.172.571,00 zł oraz nakaz zaniechania praktyki;
- Open Finance – kara finansowa w wysokości 1.673.546,00 zł. Praktyka została zaniechana.
- Raiffeisen Bank Polska (dawniej Polbank EFG) – kara finansowa w wysokości 21.122.088,00 zł. Praktyka, której dopuszczał się przejęty przez Raiffeisen Polbank EFG została zaniechana.
Decyzje wydane na rzecz powyżej wymienionych podmiotów nie są ostateczne, przysługuje od nich odwołanie do sądu.
Co to jest polisolokata?
Polisolokata to potoczna nazwa ubezpieczenia na życie i dożycie z ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi. Tego rodzaju produkt zakłada podział środków w nieznacznej części na ubezpieczenie, a większości na inwestowanie. Umowa na tzw. polisolokatę zawierana jest zazwyczaj na wiele lat. Obowiązkiem konsumenta jest wpłacanie jednorazowo lub w określonych okresach pewnych kwot. Co istotne, w przypadku polisolokaty należy podkreślić, że taka inwestycja może ale nie musi, przynieść zysk po wielu latach, np. 15. Co więcej należy wskazać, że wcześniejsza rezygnacja z zawartej umowy polisolokaty oznacza utratę całości lub części środków.
Należy wskazać, że podstawą podjęcia działań kontrolnych i postępowań były skargi konsumentów zarówno do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, jak również do innych instytucji, takich jak np. Rzecznika Ubezpieczonych. Osoby, które zawarły umowy tzw. polisolokat, skarżyli się na wprowadzanie w błąd w procesie podejmowania decyzji o lokowaniu środków. Według tych osób oferta przedstawiana była jako bezpieczna lokata, a jak można się domyślać – sprzedawcy tych produktów nie informowali o ryzyku z nimi związanym oraz o wysokich kosztach rezygnacji. Tymczasem stanowczo należy wskazać, że niezależnie od tego, czy umowa o produkt finansowy jest zawierana przez telefon, czy w biurze przedsiębiorcy, konsument zawsze powinien być jasno i rzetelnie poinformowany o:
- wysokości składek,
- czasie trwania umowy,
- kosztach związanych z rezygnacją,
- o ryzyku inwestycyjnym.
W decyzjach odnoszących się do działalności Open Finance i Idea Bank Urząd zakwestionował nieprzekazanie konsumentom ważnych informacji na etapie zawierania umowy i wprowadzania w błąd w zakresie ryzyka. Natomiast w przypadku Aegon TU na Życie UOKiK za niezgodne z prawem uznał działania ubezpieczyciela na etapie wykonania umowy, a wobec Raiffeisen Bank Polska (dawniej Polbank EFG) stwierdzono stosowanie niedozwolonych praktyk na etapach: przedkontraktowym, zawierania umowy i jej wykonania.
Z przeprowadzonej analizy wynikało, że spółki Idea Bank i Open Finance, zawierając umowy, nie informowały konsumentów o ryzyku związanym z oferowanym produktem oraz o wysokich kosztach rezygnacji z umowy przed końcem jej obowiązywania. Pracownicy tych spółek eksponowali korzyści kosztem informacji o możliwych stratach. Oferta była przedstawiana jako standardowa lokata lub jako produkt oszczędnościowy, co potwierdzają skargi klientów napływające masowo do Urzędu.
Raiffeisen Bank Polska (dawniej Polbank EFG) z kolei zawierał umowy przez telefon, ale nie przesyłał wcześniej informacji, których przekazania wymagają regulacje dotyczące zawierania umów na odległość, ani nie uznawał również odstąpień konsumentów w przewidzianym przez prawo 30-dniowym terminie. Pracownicy Raiffeisen Bank Polska nie informowali także o tym, że oferowany Program Pomnażania Oszczędności Kumulatus, to w rzeczywistości umowa o tzw. polisolokatę. Konsultanci prezentowali ofertę jako „program”, „oszczędzanie”. Proponując skorzystanie z oferty, bank zataił ponadto, że wartość wykupu w pierwszych latach umowy jest znacznie niższa od wpłaconych składek. W efekcie prowadzonych działań, wielu konsumentów nie wiedziało, na jaki produkt tal naprawdę się zdecydowali.
Jeśli natomiast chodzi o Aegon TU na Życie, to decyzja dotyczyła wprowadzania klientów w błąd co do skuteczności zmiany umowy ubezpieczenia na życie w trakcie jej trwania i możliwości pobierania opłaty likwidacyjnej obliczanej na zasadach ustalonych jednostronnie przez przedsiębiorcę. Należy także nadmienić, iż w 2012 roku Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uznał za niedozwolone postanowienie stosowane przez Aegon TU na Życie, zgodnie z którym w przypadku rozwiązania umowy w pierwszym lub drugim roku klient tracił całość oszczędności. Spółka powinna zaniechać stosowania tego postanowienia w stosunku do klientów, z którymi miała zawarte umowy. W praktyce oznaczałoby to brak możliwości pobierania opłaty likwidacyjnej w sytuacji rezygnacji konsumenta z umowy w trakcie jej trwania. Z ustaleń UOKiK wynika, że Aegon TU na Życie zamiast zaprzestać pobierania opłat zakazanych przez sąd, jednostronnie zmienił sposób ich obliczania. W przypadku wypowiedzenia umowy przez klienta, ubezpieczyciel informował o obciążeniu opłatą likwidacyjną ustalaną na podstawie nowych zasad. Natomiast, zgodnie z obowiązującym prawem umowy ubezpieczenia na życie co do zasady nie można zmienić w trakcie jej trwania.
