Spis treści
Niezależnie od tego, czy zgadzamy się z jej postanowieniami czy też nie, ustawa ta stała się częścią obowiązującego w Polsce porządku prawnego. Przyjrzyjmy się zatem głównym założeniom znowelizowanej ustawy o Policji.
Nowelizacja wynikiem wyroku Trybunału Konstytucyjnego
Podpisana 3 lutego przez Prezydenta RP ustawa z dnia 15 stycznia 2016 roku o zmianie ustawy o Policji oraz niektórych innych ustaw weszła w życie 7 lutego 2016 roku. Założeniem towarzyszącym projektodawcom uchwalonej ustawy było dostosowanie systemu prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 30 lipca 2014 r. (sygn. akt K 23/11), ogłoszonego w Dz. U. poz. 1055. Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 2014 roku, stwierdził niezgodność z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej wybranych przepisów ustaw: o Policji, o Straży Granicznej, o kontroli skarbowej, o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organach porządkowych, o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu, o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu Wojskowego, o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, o Służbie Celnej. Trybunał Konstytucyjny postanowił, iż przepisy dotyczące kontroli operacyjnej oraz dostępu służb państwowych do danych telekomunikacyjnych, pocztowych i internetowych, tracą moc obowiązującą z upływem 18 miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej tj. w dniu 7 lutego 2016 r.
Założenia ustawy
Ustawa ma porządkować i ograniczać kompetencje służb uprawnionych do kontroli operacyjnej poprzez szczegółowe określenie procedur działania, prowadzenia rejestrów, nadzoru, oraz wprowadzenie kontroli sądów. Ustawa ta ma:
- doprecyzować zakres kontroli operacyjnej poprzez precyzyjne odesłanie do rozdziałów Kodeksu karnego oraz Kodeksu karnego skarbowego;
- wskazywać znacznie precyzyjniej niż dotychczas sposoby prowadzenia kontroli operacyjnej;
- doprecyzowywać, iż kontrolę operacyjną można zarządzić tylko wobec przestępstw ściganych na mocy umów międzynarodowych ratyfikowanych za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie, określonych w polskiej ustawie karnej;
- wprowadzać przepisy określające procedurę postępowania pozyskiwania i niszczenia pozyskanych przez służby zakazów dowodowych, tj. tajemnicy obrończej i tajemnicy spowiedzi, jeżeli takie tajemnice zostały w trakcie pracy operacyjnej pozyskane;
- wprowadzać procedurę przekazywania do sądów przez prokuratorów materiałów, które mogą stanowić zakaz dowodowy, objęte tzw. względnym zakazem dowodowym do sądu, który decyduje o możliwości wykorzystaniu tych danych w postępowaniu;
- doprecyzowywać przepisy dotyczące uzyskiwania oraz przetwarzania danych telekomunikacyjnych, pocztowych oraz internetowych;
- wprowadzać obowiązek dla Policji i innych służb prowadzenia rejestrów pozyskiwanych danych, na które sąd nie musi wyrażać zgody np.: dane billingowe, dane abonenckie i lokalizacyjne; rejestry te będą przekazywane raz na pół roku do właściwego sądu, który może przeprowadzić kontrolę pozyskiwania i wykorzystania tych danych przez służby;
- przewidywać procedurę niszczenia danych nie wykorzystanych w postępowaniu karnym, z wyjątkiem danych pozyskiwanych przez służby o uprawnieniach kontrwywiadowczych tj. ABW i SKW; Ustawa pozwala na zachowanie jedynie danych określonych jako "istotne dla bezpieczeństwa państwa" oraz "istotne dla obronności Państwa";
- nakładać na sądy obowiązek przekazywania informacji na temat przetwarzania danych telekomunikacyjnych, pocztowych oraz internetowych oraz o wynikach kontroli udostępniania tych danych służbom;
- nakładać na Ministra Sprawiedliwości obowiązek przedstawiania corocznie zbiorczej informacji na temat przetwarzania danych telekomunikacyjnych, pocztowych i internetowych oraz wyników prowadzonej kontroli Sejmowi i Senatowi.
Szczegółowe postanowienia ustawy budzą jednak kontrowersje. Zarzuca się im między innymi, że pozwalają służbom pozyskiwać dane internetowe w sposób naruszający prawo obywateli do prywatności czy zasady autonomii informacyjnej.
Źródło:
W artykule wykorzystano informacje udostępnione na oficjalnej stronie internetowej Prezydenta RP, pod adresem www.prezydent.pl.
