Spis treści
Kto będzie mógł skorzystać z procedur medycznie wspomaganej prokreacji?
W projekcie ustawy wskazano dwie kategorie osób, które mogą skorzystać z procedur medycznie wspomaganej prokreacji. Przede wszystkim będą to osoby pozostające w związku małżeńskim lub we wspólnym pożyciu – chodzi o tzw. dawstwo partnerskie. Dawstwo partnerskie to przekazanie przez dawcę (męża-partnera) komórek rozrodczych biorczyni (żonie-partnerce). W dawstwie partnerskim stosowane są komórki rozrodcze biorczyni. Przyjęto także, że medycznie wspomagana prokreacja może być podjęta po wyczerpaniu innych metod leczenia, które były prowadzone przez okres nie krótszy niż 12 miesięcy lub niemożności ich zastosowania ze względów medycznych.
Dawstwo komórek rozrodczych i zarodków
Projekt reguluje również kwestie związane z przekazywaniem komórek rozrodczych osobom innym niż osoby tworzące dany związek. Należy nadmienić, że w tego rodzaju dawstwie chodzi o sytuacje, w których co najmniej jedna z komórek rozrodczych pochodzi od anonimowego dawcy. Należy podkreślić, że w każdym rodzaju dawstwa istotnym elementem procedury medycznej będzie pisemna zgoda – zarówno dawcy, jak i biorczyni. Co więcej, w myśl zaprojektowanych przepisów, ograniczone będzie tworzenie nadliczbowych zarodków. Zapłodnieniu będzie podlegać nie więcej niż 6 żeńskich komórek rozrodczych. Ponadto – do 10 – ograniczono liczbę urodzonych dzieci pochodzących od jednego dawcy komórek rozrodczych w dawstwie innym niż partnerskie. Wynika to z konieczności zmniejszenia ryzyka wystąpienia genetycznie spokrewnionych potomków jednego dawcy.
Zgodnie z projektem, niedopuszczalne będzie zastosowanie w procedurze medycznie wspomaganej prokreacji komórek rozrodczych dawcy, gdy np.:
- dawca pisemnie sprzeciwił się wykorzystaniu jego komórek rozrodczych,
- dawca komórek zmarł i nie zostawił pisemnej zgody na wykorzystanie komórek,
- kobieta/biorczyni nie wyraziła zgody na zastosowanie u niej komórek rozrodczych pobranych od dawcy – męża lub partnera.
Ponadto, zakazane i podlegające penalizacji będzie między innymi:
- odpłatne kupno lub sprzedaż – w tym także pośredniczenie – komórek rozrodczych i zarodków,
- pobieranie komórek rozrodczych ze zwłok w procedurze medycznie wspomaganej prokreacji (wyjątkiem od tej zasady będzie możliwe pobranie komórki w postępowaniu dowodowym prowadzonym przez organy ścigania),
- tworzenie zarodków w celach innych niż pozaustrojowe zapłodnienie,
- tworzenie chimer i hybryd,
- interwencje w celu dokonania dziedzicznych zmian w genomie ludzkim, które mają być przekazane następnym pokoleniom,
- klonowanie zarodków.
Dawca komórek rozrodczych, które nie zostały wykorzystane w procedurze in vitro, będzie mógł w każdym czasie żądać ich zniszczenia albo przekazać je na cele badawcze. Niedopuszczalne i karane będzie niszczenie zarodków zdolnych do prawidłowego rozwoju.
Kontrola placówek
Co istotne – z uwagi choćby nawet na ostatnią historię w Szczecinie – działalność placówek będzie podlegała kontroli przeprowadzanej przez Ministra Zdrowia zarówno przed wydaniem pozwolenia, jak i w czasie jego obowiązywania. Kontrola będzie przeprowadzana w każdym przypadku wystąpienia istotnych nieprawidłowości, czyli zaistnienia niepożądanej reakcji lub niepożądanego zdarzenia. Kontroli będą podlegały między innymi ośrodki medycznie wspomaganej prokreacji, banki komórek rozrodczych i zarodków, podmioty ubiegające się o pozwolenie na prowadzenie ośrodka medycznie wspomaganej prokreacji lub banku komórek rozrodczych i zarodków, centra leczenia niepłodności.
