W jakich okolicznościach użycie broni jest uzasadnione?

Obowiązujące przepisy ograniczają prawo do posługiwania się bronią palną. W przeciwieństwie do USA, w Polsce aby zakupić broń trzeba uzyskać odpowiednie pozwolenie, a w związku z tym spełnić szereg różnych warunków. Kwestia użycia borni została jednak uregulowana nie w Kodeksie karnym, lecz ustawie o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej. 

Przykładowe okoliczności pozwalające na użycie broni

Zgodnie z treścią art. 45 w/w aktu prawnego, broni palnej można użyć, gdy zaistnieje co najmniej jeden z następujących przypadków:

• konieczność odparcia bezpośredniego, bezprawnego zamachu na:

1. życie, zdrowie lub wolność uprawnionego lub innej osoby albo konieczność przeciwdziałania czynnościom zmierzającym bezpośrednio do takiego zamachu,
2. ważne obiekty, urządzenia lub obszary albo konieczność przeciwdziałania czynnościom zmierzającym bezpośrednio do takiego zamachu,
3. mienie, który stwarza jednocześnie bezpośrednie zagrożenie życia, zdrowia lub wolności uprawnionego lub innej osoby, albo konieczność przeciwdziałania czynnościom zmierzającym bezpośrednio do takiego zamachu,
4. nienaruszalność granicy państwowej przez osobę, która wymusza przekroczenie granicy państwowej przy użyciu pojazdu, broni palnej lub innego niebezpiecznego przedmiotu,
5. bezpieczeństwo konwoju lub doprowadzenia;

• konieczność przeciwstawienia się osobie:

1. niepodporządkowującej się wezwaniu do natychmiastowego porzucenia broni, materiału wybuchowego lub innego niebezpiecznego przedmiotu, którego użycie może zagrozić życiu, zdrowiu lub wolności uprawnionego lub innej osoby,
2. która usiłuje bezprawnie odebrać broń palną uprawnionemu lub innej osobie uprawnionej do jej posiadania;

• bezpośredni pościg za osobą, wobec której:

1. użycie broni palnej było dopuszczalne w przypadkach określonych w pkt 1 lit. a-d i pkt 2,
2. istnieje uzasadnione podejrzenie, że popełniła przestępstwo, o którym mowa w art. 115 § 20, art. 148, art. 156 § 1, art. 163-165, art. 197, art. 252 i art. 280-282 KK,

Warto nadmienić, że powyższe wyliczenie stanowi tylko część przepisu omawianej ustawy, niemniej jednak jest ono podstawowe. Jako ciekawostkę można dodać, że każdego roku polscy policjanci ponad 100 razy w uzasadnionych przypadkach używają broni palnej i oddają strzały ostrzegawcze.

Broń palną można wykorzystać w przypadku konieczności podjęcia co najmniej jednego z następujących działań:

1. zatrzymanie pojazdu, jeżeli jego działanie zagraża życiu lub zdrowiu uprawnionego lub innej osoby lub stwarza zagrożenie dla ważnych obiektów, urządzeń lub obszarów;
2. pokonanie przeszkody: uniemożliwiającej lub utrudniającej ujęcie osoby albo ratowanie życia lub zdrowia uprawnionego, innej osoby lub ratowanie mienia, w przypadku naruszenia porządku lub bezpieczeństwa publicznego przez osobę pozbawioną wolności, zatrzymaną lub umieszczoną w strzeżonym ośrodku albo areszcie w celu wydalenia;
3. zaalarmowanie lub wezwanie pomocy;
4. neutralizacja przedmiotów lub urządzeń mogących stwarzać niebezpieczeństwo wybuchu, powodujących jednocześnie bezpośrednie zagrożenie zdrowia lub życia uprawnionego lub innej osoby;
5. unieszkodliwienie zwierzęcia, którego zachowanie zagraża bezpośrednio życiu lub zdrowiu uprawnionego lub innej osoby;
6. oddanie strzału ostrzegawczego.

Podstawa prawna:
[art. 45 ustawy z dnia 24 maja 2013 r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej (Dz.U. z 2013 r. Nr 628)]