Spis treści
Istota zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej
W orzecznictwie zaprezentowany został pogląd, zgodnie z którym zawieszenie działalności gospodarczej stanowi zdarzenie prawne, a nie zdarzenie faktyczne, którego zaistnienie uzależnione jest od wpisu do ewidencji działalności gospodarczej, w konsekwencji czego wpis do ewidencji działalności gospodarczej o zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej ma charakter konstytutywny w sferze ubezpieczeń społecznych. Dopiero dokonanie przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą formalnego zgłoszenia jej zawieszenia wywołuje skutek prawny w postaci ustania obowiązku ubezpieczenia społecznego i ustania obowiązku opłacania składek. Samo natomiast faktyczne ograniczenie działalności bez formalnego zgłoszenia zawieszenia skutku takiego nie wywołuje. Nadto podnosi się, że zawieszenie działalności gospodarczej różni się znacząco od zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej, gdyż zawieszenie nie stanowi czasowego zaprzestania prowadzenia działalności lecz znaczące jej ograniczenie (por. uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 30 stycznia 2013 r., sygn. akt: III AUa 1052/12).
Okresy zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej
Przedsiębiorca niezatrudniający pracowników może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na okres od 30 dni do 24 miesięcy. Okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej może być oznaczony w dniach, miesiącach albo miesiącach i dniach. Jak wskazuje ustawa, do obliczania okresu zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego. Przedsiębiorca niezatrudniający pracowników, prowadzący działalność gospodarczą przez okres co najmniej 6 miesięcy, może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na okres do 3 lat w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez nie 5 roku życia, a w przypadku dziecka, które z powodu stanu zdrowia potwierdzonego orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności wymaga osobistej opieki osoby prowadzącej działalność gospodarczą, na okres do 6 lat, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 18 roku życia.
Zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej w przypadku wykonywania działalności w formie spółki cywilnej oraz w przypadku wykonywania działalności w różnych formach prawnych
W przypadku wykonywania działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej jest skuteczne pod warunkiem jej zawieszenia przez wszystkich wspólników. Przedsiębiorca wykonujący działalność gospodarczą jako wspólnik w więcej niż jednej spółce cywilnej może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej w jednej lub kilku takich spółkach. Przedsiębiorca wykonujący działalność gospodarczą w różnych formach prawnych może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej w jednej z tych form.
Możliwości przedsiębiorcy w związku z zawieszeniem wykonywania działalności gospodarczej
Istotnym postanowieniem ustawodawcy jest to, że w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca nie może wykonywać działalności gospodarczej i osiągać bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej. W okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca:
- ma prawo wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów;
- ma prawo przyjmować należności lub obowiązek regulować zobowiązania, powstałe przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej;
- ma prawo zbywać własne środki trwałe i wyposażenie;
- ma prawo albo obowiązek uczestniczyć w postępowaniach sądowych, postępowaniach podatkowych i administracyjnych związanych z działalnością gospodarczą wykonywaną przed zawieszeniem wykonywania działalności gospodarczej;
- wykonuje wszelkie obowiązki nakazane przepisami prawa;
- ma prawo osiągać przychody finansowe z działalności prowadzonej przed zawieszeniem wykonywania działalności gospodarczej;
- może zostać poddany kontroli na zasadach przewidzianych dla przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą.
Wniosek przedsiębiorcy
Zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej oraz wznowienie wykonywania działalności gospodarczej następuje na wniosek przedsiębiorcy.
Rozpoczęcie biegu okresu zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej
Okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej rozpoczyna się od dnia wskazanego we wniosku o wpis informacji o zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej (nie wcześniej niż w dniu złożenia wniosku) i trwa do dnia złożenia wniosku o wpis informacji o wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej lub do dnia wskazanego w tym wniosku, który nie może być wcześniejszy niż dzień złożenia wniosku.
Skutki zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej w stosunku do zobowiązań o charakterze publicznoprawnym
W stosunku do zobowiązań o charakterze publicznoprawnym zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej wywiera skutki prawne od dnia, w którym rozpoczyna się zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej, do dnia poprzedzającego dzień wznowienia wykonywania działalności gospodarczej.
Zgłaszanie informacji w przypadku przedsiębiorców podlegających obowiązkowi wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego
Zgłaszanie informacji o zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej oraz o wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej w przypadku przedsiębiorców podlegających obowiązkowi wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego następuje na podstawie przepisów o Krajowym Rejestrze Sądowym.
Obowiązek ubezpieczenia osób prowadzących działalność gospodarczą
Z przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (art. 6 ust. 1 pkt 5, art. 12 ust. 1 oraz art. 13 pkt 4) wynika, iż osoby prowadzące działalność gospodarczą podlegają co do zasady obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym (emerytalnym, rentowych i wypadkowym) w okresie od dnia rozpoczęcia działalności gospodarczej do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności. Obowiązek ubezpieczenia społecznego powstaje z mocy samego prawa na skutek spełnienia przesłanek obiektywnych i bez jakichkolwiek czynności o charakterze konstytutywnym. Zgłoszenie do ubezpieczenia ma jedynie charakter ewidencyjny (por. uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 30 stycznia 2013 r., sygn. akt: III AUa 1052/12).
Obowiązek ubezpieczenia a zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej
Podstawowe znaczenie dla objęcia ubezpieczeniem społecznym ma fakt wykonywania – lub niewykonywania – działalności. Wyjątkiem jest sytuacja zawieszenia działalności gospodarczej, która to instytucja wprowadzona została przepisami noweli z dnia 10 lipca 2008 r. do ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Stosownie do treści noweli art. 13 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają ubezpieczeniu społecznemu w okresie od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej (por. uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 30 stycznia 2013 r., sygn. akt: III AUa 1052/12).
Podstawa prawna
Art. 14a ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 r., poz. 672 ze zm.).
Art. 6 ust. 1 pkt 5, art. 12 ust. 1, art. 13 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 r., poz. 1442 ze zm.).
Orzecznictwo
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 30 stycznia 2013 r., sygn. akt: III AUa 1052/12 (tekst orzeczenia dostępny jest w bazie Portalu Orzeczeń Sądów Powszechnych pod adresem http://orzeczenia.ms.gov.pl).
